7 Şubat 2008 Perşembe

ÖZEL ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARI BEDENSEL ENGELLİLER ÇERÇEVE PROGRAMI

KURUMUN ADI
KURUMUN ADRESİ
KURUCUSUNUN ADI
: Özel …………………. Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
: ………………..
: ………………….

PROGRAMIN ADI
: M.E.B. Özel …………………… Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Bedensel ve/veya Zihinsel Engelli Bireyler İçin, Kaba ve İnce Motor Becerileri Geliştirme Çerçeve Programı
PROGRAMIN DAYANAĞI: 1-5580 Sayılı Özel Eğitim Kurumlan Kanunu
2–573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname
3-Özel Eğitim Kurumları Yönetmeliği
4-Özel Eğitim Kursları Tip Yönetmeliği
5-Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği
PROGRAMIN SEVİYESİ: Bedensel ve zihinsel engelli bireylerin özellikleri dikkate alınarak 0–18 yaş
grubuna uygun düzenlenmiştir.
PROGRAMIN AMAÇLARI: Bu programı tamamlayan bedensel ve/veya zihinsel engelli bireyler;
1) Normal Motor gelişim becerilerini kazanır,
2) Duruş (postür) ile ilgili düzgünlük ve fiziksel aktivite yeteneklerini geliştirir.
3) Kaba ve ince motor becerilerini geliştirir.
4) Fonksiyonel yetersizlikleri en aza indirerek günlük yaşam aktivitelerinde olabildiğince bağımsızlık kazanır.
5) Bacak (alt extremite) kaslarını fonksiyonel bir şekilde kullanma becerisini geliştirir.
6) Var olan fiziksel ve duyusal potansiyelini geliştirir.
7) Bağımsız fiziksel aktivitelerini desteklemek amaçlı yardımcı cihaz, yardımcı araç-gereç ve ekipmanı kullanma becerisi geliştirir.
8) Yaşına uygun davranma becerisi geliştirir.
PROGRAMIN UYGULANMASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR:
1) Bu Program; Milli Eğitim Bakanlığına bağlı faaliyet gösteren özel eğitim rehabilitasyon merkezlerinde bedensel ve zihinsel engellilere uygulanacak eğitim ve rehabilitasyon programlarında motor, duyu, algı ve davranış becerileri, günlük yaşam aktiviteleri, hareket becerilerinin değerlendirilmesi ve geliştirilmesi, bunun yanında yardımcı araçlar, cihaz ve protezlerin kullanımı gibi çok yönlü yaklaşımları kapsamaktadır.
2) Bu programın amacı; bedensel ve zihinsel engelli bireylere hizmet veren eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde rehabilitasyon programı kapsamında, kaba ve ince motor gelişim becerilerinin geliştirilmesi, günlük yaşam aktivitelerinin eğitimi gibi uygulamalarda standart oluşturmaktadır. Oluşturulan müfredat da bedensel ve zihinsel engelli bireylere uygulanacak rehabilitasyon programında kazandırılması gereken fonksiyonel becerilerin haftalara göre standardizasyonu bireysel farklılıklara göre adaptasyon gerektirir. Bedensel ve zihinsel engelli çocuğa olan yaklaşımları ve programdaki ilerlemeler, fonksiyon ve hareketkayıtlarının kişiden kişiye değişen oran ve özelliklerine göre düzenlemeler gerektirir. Beden ve zihinsel engelli çocuklarda motor, duyu, algı ve iletişim problemleri farklı seviyelerde ortaya çıkar ve rehabilitasyon yaklaşımlarına cevaplar da değişim gösterir. Bu nedenle söz konusu program ile birlikte aynı zamanda da bir rehabilitasyon programıdır.




3) Bu programın, bedensel ve zihinsel engelli bireylerin ihtiyaçları doğrultusunda ve belki de her seansta değişmesi ve tekrar edilmesi gerekebilir. Örneğin aşırı kas kasılmaları olan bir çocukta bu kasılmaların şiddeti günden güne farklılık göstereceğinden o gün içinde yapılacak uygulamalarda farklılık gösterebilecektir. Bedensel ve zihinsel engelli bireylerde rehabilitasyon ile kazandırılması hedeflenen fonksiyonel beceriler, özrün şiddetine bağlı olarak değişeceğinden her çocukta bireysel hedefler gündeme gelmekte ve hedeflere ulaşmak için gerekli zamanın kesin olarak bilinmesi mümkün olmamaktadır. Detaylı olarak yapılacak değerlendirmeyi izleyerek oluşturulacak rehabilitasyon programı bireysel hedefler göz önünde bulundurularak birer aylık önlemler halinde hazırlanmalıdır. Bireysel eğitimin yanı sıra benzer özür gurubunda ve fonksiyonel beceriler yönünden aynı düzeydeki çocuklar ayrıca gurup eğitimine alınmalıdır.
4) Uygulamalar; bireysel ve/veya gurup eğitimi halinde, 4 yıllık fizik tedavi ve rehabilitasyon bölümlerinden mezun fizyoterapistler tarafından yapılmalıdır.
5) Bu program çerçeve program niteliğindedir. Programa alınacak çocukların fiziksel seviyeleri, fonksiyonel durumları, zekâ seviyeleri ve yaşlan göz önüne alınarak fizyoterapi ve rehabilitasyon programı belirlenerek uygulanmalıdır.
6) Programda bedensel ve zihinsel engelli birey, hakkında yapılan değerlendirme sonucunagöre uygun başlama seviyesi belirlenmelidir.
7) Programda genel amaçlara yer verilmiştir. Bireye özgü özel amaçlar belirlenerek uygulanacak programda bu amaçlara yer verilmelidir.
8) Bedensel ve zihinsel engelli bireylerin özellikleri ve bireysel farklılıkları nedeni ile programın oluşturulmasında sınıf ve yaş gruplaması yapılmamıştır. Hazırlanan bu program temel alınarak yeni konu, amaç ve davranışlar eklenebilir ve çeşitlendirilebilir. Programa aktiviteler normal motor gelişim sırasına uygun olarak seçilmelidir.
9) Eğitim programı uygulanırken bireyin gelişimsel özelliğine uygun olarak adım adım basitten zora doğru ilerlenir ve bir adımda gerekli beceriler kazanılmadıkça bir sonraki seviyeye geçilmemelidir.

10) Bedensel ve zihinsel engelli bireyler düzenli aralıklarla değerlendirilerek, ihtiyaçları ve durumlarına uygun program değişiklikleri yapılmalıdır.
11) Birey ve ailesinin birlikte eğitim almaları sağlanmalıdır.
PROGRAMIN SÜRESİ :
a) Günlük Süre (Saat olarak) : 1 - 3 Saat (Bireysel-Grup)
b) Haftalık Süre (Saat olarak) : 5 - 15 Saat ( Bireysel-Grup)
c) Toplam Hafta (Saat olarak) : 44 Hafta (Bireyin gelişimine göre değişebilir)

PROGRAMIN İÇERİĞİ :
A) ÖN DEĞERLENDİRME
- Kişisel bilgiler ve hastalığın geçmişi hakkında bilgiler alınması
- Aile ve çocuğun gözlenmesi, çocuğun tablosu ve fizyoterapi rehabilitasyon programı açısından bilgilendirilmesi
- Çocuğun ailesi ile birlikte programın uygulanacağı odada gözlenmesi
- Çocuğun doğal ortamında oyun oynarken gözlenmesi
- Çocuğun doğal ortamda fonksiyonel hareketlerinin gözlemlenmesi
- Aileye gözlem sonuçları ve uygulanacak fizyoterapi programı ile ilgili bilgi verilmesi
B) KABA MOTOR BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
- Motor gelişim basamaklarının değerlendirilmesi
- Refleks gelişim değerlendirilmesi
- Kas sertliğinin (tonus) değerlendirilmesi
- Duruş (postür) ve kas iskelet sisteminin değerlendirilmesi
- Fonksiyonel hareket kapasitesinin değerlendirilmesi
- Gerekli yardımcı araç gereç ve cihaz(ortez) yönünden değerlendirilmesi
- Çocuğun durumuna göre fizyoterapi programının belirlenmesi
- Evde yapılacak egzersiz ve uygulamaların belirlenmesi
-Evde yapılacak egzersiz, uygulama ve adaptasyonlar konusunda ailenin bilgilendirilmesi
C) İNCE MOTOR BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Duyu-algı motor eğitim programının etkisini belirlemek için değerlendirmeler belirli aralıklarla tekrarlanmalıdır. Değerlendirmede Ayres Güney Kaliforniya Duyu Bütünlüğü testleri kullanılabilir.
1. Görsel Algılama Testleri
- Görsel Şekil Algılama
- Şekil Zemin algılama
- Uzayda Pozisyon
- Desen kopya etme testi
2. Duyu Algılama testleri
- Hareket Duyusu (Kinestesi)
- El ile şekil algılama
- Parmak tanıma
- Çizim grafik algılama
- Dokunma uyarısının tanımlanması
3. Motor Performans testleri
- Yapılan pozisyonun çocuk tarafından taklit edilmesi
- Çift taraflı motor koordinasyon
- Ayakta durma dengesi (Gözler açık ve kapalı)
- Motor Doğruluk
4. El-Göz koordinasyonu
5. Vücudun sağ- sol tarafının algılanması ve ayrımı
6. Vücut orta hattını çaprazlama
7. El fonksiyonları değerlendirilmelidir. El fonksiyonlarım değerlendirmek için 9 Delikli Peg Testi ( İnce el becerilerinin, parmak ucu kavramasının test ve eğitimi amacıyla kullanılan yöntem) ve Jebsen El Fonksiyon testi (Tek taraflı olarak dominant olmayan fonksiyonel yeteneklere karşı dominant olan elin fonksiyonel yeteneğini günlük kullanılan nesnelerle değerlendirilir.) kullanılabilir. Sonraki haftalarda bir diğer değerlendirmeye kadar aşağıda verilen aktiviteler her gün yaptırılır. Aşağıda belirtilen program parametreleri çocuğun motor gelişim düzeyi, fonksiyonel kapasite ve yaşına uygun olarak fizyoterapist tarafından seçilerek uygulanır. Her seansta uygulanması gereken ana parametreler koyu olarak belirtilir.
Altındaki ara parametrelerden uygun olanlar Fizyoterapist tarafından seçilerek uygulanır.
D) KABA MOTOR BECERİLER
Kaba motor becerilerin geliştirilmesi ile ilgili program bedensel ve zihinsel engelli bireylerde kullanılan Bobath yöntemine dayalı olarak yapılmıştır. Bobath yöntemi, beyin gelişimine uygun olarak geliştirilmiştir ve engelli bireyin fiziksel ve zihinsel kapasitesine göre belirlenmiş aşağıdaki hareketleri ve fonksiyonel aktiviteleri içerir.
1. Motor gelişim basamaklarının kolaylaştırılması:
- Sırtüstü baş kontrolü
- Yüzüstü baş kontrolü
- Sırtüstünden yüzüstü pozisyona dönme
- Yüzüstünden sırtüstü pozisyona dönme
- Ön kollar üzerinde durma
- Eller üzerinde durma
- Destekli oturma
- Yüzüstü pozisyondan oturma pozisyonuna geçme
- Sırtüstü pozisyondan oturma pozisyonuna geçme
- Emekleme pozisyonuna geçme
- Desteksiz oturma eğitimi
- Emekleme pozisyonunda durma
- Emekleme eğitimi
- Emekleme pozisyonundan dizüstü pozisyonuna gelme
- Dizüstü pozisyonda durma
- Dizüstü pozisyonda yürüme
- Dizüstü pozisyondan yarım dizüstü pozisyona gelme
- Yarım dizüstü pozisyonda durma
- Yarım dizüstü pozisyondan ayakta durma pozisyonuna geçme
- Bir yerden tutunarak sıralama
- Bağımsız ayakta durma
- Bir sandalyede oturma ve ayağa kalkma
- Destekli yürüme ( Paralel bar, Ters ve düz yürüteçler "Posterior ve anterior walker", Dört noktalı baston "Kuadripot", Üç noktalı baston "tripot" vb.)
- Bağımsız yürüme
- Destekli merdiven çıkma ve inme eğitimi
- Desteksiz merdiven çıkma ve inme eğitimi
- İki ayak üzerinde sıçrama
- Tek ayak üzerinde sıçrama
- Koşma
2. Denge Reaksiyonlarının Geliştirilmesi
- Ön kollar üzerinde denge
- Eller üzerinde denge
- Oturma pozisyonunda denge
- Emekleme pozisyonunda denge
- Dizüstü pozisyonunda denge
-Yarım Dizüstü pozisyonunda denge
-Ayakta denge çalıştırılması- Denge tahtası ve tedavi topu ( Bobaht topu) üzerinde çeşitli pozisyonlarda denge
3. Koruyucu Düzeltme ( Ekstansör) Refleksinin kolaylaştırması
- Tedavi topu (Bobaht topu) ile yüzükoyun pozisyonda
- Oturma pozisyonunda
- Emekleme pozisyonunda
- Dizüstü pozisyonunda
- Yarım dizüstü pozisyonunda
- Ayakta durma pozisyonunda
4. Kas kuvvetlendirme egzersizleri
- Pelvik Yükseltme ( Elevasyon)
- Pelvik rotasyon
- Karın ve sırt kaslarını kuvvetlendirme
- Bacak (alt ekstremite) kaslarını kuvvetlendirme
- Kol (üst ekstremite) kaslarını kuvvetlendirme
5. Normal olmayan reflekslerin baskılanması (Inhibisyonu)
- Asimetrik tonik boyun ve simetrik tonik boyun reflekslerinin baskılanması
- Çekme (fleksör), İtme (Ekstansör), Çapraz itme (Ekstansiyon) ve tonik labirent reflekslerinin baskılanması (Inhibisyonu) Pozitif destek reaksiyonu, -Negatif destek reaksiyonu, bileşik reaksiyonların baskılanması (inhibisyonu)
- Moro refleksinin baskılanması (inhibisyonu)
6. Normal reflekslerin kolaylaştırılması (fasilikasyon)
- Vücut düzeltme reaksiyonunun kolaylaştırılması
- Sürünmenin (amfibi reaksiyonu) kolaylaştırılması
- Optik düzeltme reaksiyonlarının kolaylaştırılması
- Sıçrama, ayağın yukarı kaldırılması (dorsifleksiyon) ve tahterevalli tepkisinin kolaylaştırılması
7. Kas sertliğini (tonusunu) düzenleyici pozisyonlamalar
- Yüzükoyun pozisyonlama
- Sırtüstü pozisyonlama
- Oturmada pozisyonlama
a-Dizler düz iken bacağı yana açarak oturma (abduksiyon)
b-Ayak tabanlarım birbirine bitişik, kalça abduksiyonda oturma
c-Bacaklar masadan sarkarak oturma
d-Ayaklar yere tam temas taburede oturmada pozisyonlama
- Ayakta durmada pozisyonlama
- Yürümede pozisyonlama
8. Ağırlık aktarma egzersizleri
- Yüzükoyun pozisyonda
- Önkollar üzerinde
- Eller üzerinde
- Emekleme pozisyonunda
- Dizüstü pozisyonda
- Yarım dizüstü pozisyonda
- Ayakta durma pozisyonunda
- Yürüme pozisyonunda

E) İNCE MOTOR BECERİLER (Duyu Algı Motor Eğitimi)
1, Duyu Sistemlerine Uyan Sağlamak İçin Verilen Aktiviteler
-El arabası oyunu: Çocuğun ayaklarından tutarak eller üzerinde yürütme - Yüzme- kurulanma hareketi: Yüzme hareketinden sonra değişik kısımlarına dokunarak kurulanma
- Top havuzuna kayma aktivitesi
2. Kendi Vücudunu Tanıma İçin Aktiviteler
- Pencere oyunu (Çocuklar daire şeklinde dizilerek birbirlerinin ellerinden tutar. Her çocuğun pencere daraldıkça önce ayakta, sonra çömelerek pencereden geçmesi istenir.)
- Vücudu itme ( Çocuklar ikişerli eşleştirilerek her çiftin sırt sırta dirseklerden birbirlerine kollarını geçirmeleri ve birbirlerini itmeleri istenir.)
- Vücudu boyama ( Çocuklardan yanındaki çocuğun vücudunun değişik kısımlarına dokunarak isimlendirilmesi istenir.)
3. Denge ( Vestibuler) Sistemi Stimule Etmek İçin Aktiviteler
- Oturma pozisyonunda salıncakta sallanma
- Trombolin üzerinde zıplama
- Duvardaki bara tırmanma
4. Dokunma İçin Verilen Aktiviteler
- Labirent yol ( Odaya labirent şeklinde yol paterni yerleştirilerek çocukların dizler üzerinde bu yoldan yürümeleri istenir.)
- Gözler kapalı ele alınan cisimleri tanıma ( Stereognozis) eğitimi
- Uzun oturuş pozisyonunda kalçaları öne ve arkaya hareket ettirme
5. Motor Planlama İçin Verilen Aktiviteler
- Heykel dönüşü (Çocuklar eşleştikten sonra 5–10 kez dönmeleri ve sonra durmaları istenir. Durduklarında çocuklardan birinin aldığı duruşu (postürü) diğer çocuğun taklit etmesi istenir.)
- Gizli yazı yazma (Çocuklar daire şeklinde birbirlerinin arkasına gelecek şekilde oturtulur. Her çocuktan önündeki arkadaşının sırtına parmağı ile bir harf yapması istenir ve diğer çocuktan bu harfi tamamlaması istenir.)
6. Denge ve Duruş (Postür) İle ilgili cevaplar için verilen aktiviteler
- Değişik pozisyonlarda denge aktiviteleri
- Diz üstü pozisyonda karşılıklı birbirini itme aktiviteleri
7. Duruş (Postür) ile İlgili Cevaplar Ve Görme İle İlgili Kontrol İçin Verilen Aktiviteler
- Top yakalama
- Balona avuç içi ve sırayla vurma
- Sırtüstü pozisyonda balona ayakla vurma
- Top ile basket atma
- Hedefe top atma
8. Çift Taraflı Motor Koordinasyon ve Motor Planlama için Verilen Aktiviteler
- Her iki elle bir kâğıdı akordeon şeklinde katlama
- Legolarla çalışma
- Top atma- yakalama
- Yüz üstü topu yakalayıp atma
9. Görsel Uzaysal Algılama İçin Verilen Aktiviteler
- Yap-boz Aktiviteleri
- Geometrik şekilleri eşleştirme
10. İnce motor Beceriler İçin Verilen Aktiviteler
- Tahta platformdaki boşluklara çubukları takma
- Değişik pozisyonlarda yazı yazma (Yüzüstü pozisyonunda, kedi-deve pozisyonunda, oturma pozisyonunda)
- Makasla şekil kesme
- Kâğıdı yırtarak değişik geometrik şekiller ve adam figürü oluşturma
- Düğme ilikleme- açma, bağcık bağlama
- Kâğıt üzerinde noktalan birleştirerek yapılan geometrik şekilleri aynısını yine noktaları birleştirerek çizme
- İpe boncuk dizme
11. Vücudun Sağ ve Sol yansının Ayrımı ve Tanımlanması için Verilen Aktiviteler
- Yön Kavramı
F) SON DEĞERLENDİRME
Programın bitiminde uygulanan rehabilitasyon ve eğitimin etkisini belirlemek için evde uygulanacak ev programı oluşturulur.
1. Kaba Motor Becerilerinin Değerlendirilmesi
- Motor gelişim basamaklarının değerlendirilmesi
- Refleks gelişiminin değerlendirilmesi
- Kas sertliğinin (tonusunun) değerlendirilmesi
- Postür ve kas iskelet sisteminin değerlendirilmesi
- Fonksiyonel hareket kapasitesinin değerlendirilmesi
- Gerekli yardımcı araç-gereç ve cihaz (ortez) yönünden değerlendirilmesi
- Çocuğun durumuna göre fizyoterapi programının belirlenmesi
2. İnce Motor Becerilerin Değerlendirilmesi
Değerlendirmede Ayres Güney Kaliforniya Duyu Bütünlüğü Testleri kullanılır.
a) Görsel Algılama Testleri
- Görsel şekil algılama
- Şekil-zemin algılama
- Uzayda pozisyon
- Desen kopya etme testi
b) Duyu Algılama Testleri
- Hareket duyusu (Kinestesi)
- El ile şekil algılama
- Parmak tanıma
- Çizim grafik algılama
- Dokunma uyarısının tanımlanması
- Çift dokunma uyarısının tanımlanması
c) Motor Performans Testleri
- Yapılan bir pozisyonun çocuk tarafından taklit edilmesi
- Çift taraflı motor koordinasyonu
- Ayakta durma dengesi (gözler açık ve kapalı)
- Motor doğruluk
d) El-Göz Koordinasyonu
e) Vücudun Sağ-Sol Tarafının Algılanması ve Ayrımı
f) Vücut Orta Hattını Çaprazlama
g) El Fonksiyonlarının Değerlendirilmesi

3. Günlük Yaşam Aktivitelerinin Değerlendirilmesi
Günlük yaşam aktiviteleri eğitiminden önce, her çocuğun kişisel bağımsızlık seviyesindeki problemleri, aktiviteyi yapabilme yaşına uygun günlük yaşam aktiviteleri testleriyle belirlenir. Bu değerlendirmede çocuğun nerede, ne zaman ve ne çeşit yardıma ihtiyacı olduğu, kendine yardım aracına ihtiyacı olup olmadığı da belirlenir. Kişisel yetenekler için değerlendirilir:
- Tuvalet
- Banyo
- Beslenme
- Giyinme -Uyku
G) AİLE EĞİTİMİ
Program esnasında başlanır. Program bittiğinde, ailenin çocuğun rehabilitasyonu ve eğitimini yapabilmesi sağlanır.
1. Ailenin BilgilendirilmesiEngelli Bireyin;
- Bedensel Hareketleri ve yetenekleri
- Fonksiyonel kapasitesi
- Zihinsel kapasitesi konusunda bilgilendirir.
2. Evde Uygulanacak Egzersizlerin Aileye Öğretilmesi
Program süresince ailenin fizyoterapisti izlemesi sağlanır. Program bitiminde son değerlendirmeye göre;
- Evde yapılacak egzersiz ve uygulamalar belirlenir
- Evde yapılacak egzersiz, uygulama ve adaptasyonlar aileye öğretilir.
3. Günlük Yaşam Aktiviteleri İle İş Uğraşı Tedavisinde Aile Eğitimi UygulamalarıYapamadığı bir aktivite yerine yaptığı başka bir aktiviteyi kullanma eğitimi (kompanzasyon eğitimi) ile ailelerin çocukların geriye kalan fonksiyonlarıyla günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızlık kazanma çalışmalarını öğrenmeleri istenir.
- Engelli bireye yardımcı olacak araçları kullanmada ailenin eğitimi
• Sapı kalınlaştırılmış çatal-kaşık ve bıçak
• İçecekler için iki kulplu bardaklar
• Tuvalet ve banyolar için tutunma barları, özel oturaklar, kaymayan paspaslar
• Giyinme ve soyunmaya yardımcı kısımları olan giysiler ve ayakkabılar
- Engelli bireyin iki eliyle yapamayacağı aktiviteleri kolaylaştırmak için tek eliyle veya her iki eliyle yapabileceği yöntemler öğretilir.
- Engelli bireyin aileleri gerçekçi olmaları, çocuklarına ne kadar yardım etmeleri ve hareket, koordinasyon ve bağımsızlıklarının artması için ne yapmaları gerektiği konusunda bilgilendirilir.
PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ARAÇ VE GEREÇLER
1. Minderler
2. Çeşitli ebatlarda toplar, terapi topları (Bobath topları)
3. Duvarlara monte edilmiş aynalar
4. Denge tahtası
5. Yürüteç (walker), üç noktalı baston (tripod) gibi yürümeye yardımcı olan araçlar
6. Paralel bar
7. Tırmanma merdiveni
8. Çocuğu pozisyonlamak için değişik şekil ve büyüklükteki rulo, kama ve yastıklar
9. Pozisyonlama için destekli ve desteksiz sandalye ve tabureler
10.Ayakta durma masaları (standing table)
11.Çeşitli ağırlıklarda kum torbaları
12.Sesli ve renkli oyuncaklar
13.Gerekli durumlarda ilgili rehabilitasyon cihazları
14.Kaba ve ince motor beceri değerlendirme formları
15.Özel değerlendirme ve test materyalleri (duyu bütünlüğü, el fonksiyon testleri)
16.Top havuzu ve topları
17.Duyu (vestibüler) stimülasyon için değişik şekillerde salıncak (T salıncak, platform salıncak)
l8.Trombolin
19.Dokunma algılaması için farklı özellik ve şekillerde materyal
20.Çocuklara özel basket potası ve topu
21.Bowling topu ve lobutları (oyuncak)
22.Değişik boyut ve renklerde legolar
23,Geometrik şekil ve renklerin eşleştirilebileceği oyuncaklar
24.Delikli tahta platform ve çubuklar
25.Makas, kâğıt ve boya malzemeleri
26.Aktivite topu (üzerinde düğme, fermuar ve çıt çıt gibi malzemelerin bulunduğu)
27.Teller üzerinde değişik yönlerde hareket edebilen boncuk veya topların bulunduğu platform
28.Çeşitli vücut kısımları çıkarılabilen bebek oyuncaklar
29. Basılı görsel materyaller
30.Bilim ve teknolojik gelişmeye uygun yeni materyaller





NOT: Bu program Talim ve Terbiye kurulu Başkanlığının 13/08/2004-130 ve18/07/2005-286 tarih ve sayılı Kararları ile “Özel özel eğitim kurumları bedensel ve zihinsel engelli bireyler için kaba ve ince motor becerilerini geliştirme programı(0-18 yaş)” olarak kabul edilmiştir.

ÖZEL ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARI OTİSTİKLER EĞİTİM PROGRAMI

KURUMUN ADI : KURUMUN ADRESİ : KURUCUSUNUN ADI PROGRAMIN ADI:







Özel…………………. Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi



:

M.E. B. Özel ………. Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Otistik Bireyler Hedef Programı
PROGRAMIN DAYANAĞI: 5580 Sayılı Özel Eğitim Kurumlan Kanunu ve buna bağlı
Yönetmelikler
PROGRAMIN SEVİYESİ : 2,5 - 21 Yaş arası otistik özellik taşıyan çocuklar

PROGRAMIN AMAÇLARI : a) Otistik özellik taşıyan çocukların beden, zihin, sosyal ve
duygusal gelişimlerini desteklemek
b) İyi vatandaş olmaları için gerekli temel bilgi, beceri, tutum ve alışkanlıkları kazandırmak
c) Kendi kendilerine yetebilmelerini ve var olan yeteneklerini en iyi şekilde kullanabilmelerini sağlamak
d) Özel program, metot, araç ve gereçler yolu ile ilgi ve yetenekleri doğrultusunda yetişmelerini, hayata ve üst öğrenime hazırlanmalarını sağlamak
e) Yeterli sağlık, temizlik, beslenme ve düzen alışkanlıklarını
kazandırmak
f) Toplum için uyumlu, üretici ve sorumluluk, alabilen fertler olabilmelerini sağlayabilmek
g) Konuşmayı bir iletişim aracı olarak kullanmalarını ve
kendilerini daha iyi ifade etmelerini sağlamak
h) Aileye çocuklarının özellikleri ve eğitimine nasıl katkıda bulunabilecekleri konusunda rehberlik etmek
ı) Kendine güvenlerini ve topluma uyumlarını sağlayacak güzel
sanatlar (resim, müzik, el sanatları) ve beden eğitimi
programlarını uygulamak
PROGRAMIN UYGULANMASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR: Programda yer alan beceriler, çocuğun bireysel özelliklerine göre düzenlenerek, grup, bireysel ve aile eğitimi programı şeklinde uygulanmaktadır.
PROGRAMIN SÜRESİ :
Haftalık Süre ( Saat Olarak) : 30 Saat
Toplam Süre : 34 Hafta
PROGRAM MUHTEVASININ TAMAMININ TOPLAM KURS SÜRESİNE GÖRE HAFTALIK DAĞILIMI:
1. HAFTA:
A. ÖZBAKIM
1) El yıkama ve kurulama
B. KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Dinleme ve Konuşma İlkeleri
2) Sesin geldiği yönü anlamak
C. BEDEN EĞİTİMİ
1) Vücudu tanıma alıştırmaları
D. OKUMAYA HAZIRLIK
1) Temel şekilleri tanımak, eşleştirmek, gruplamak
a) Daire (Tanım)
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Çeşitli çizgiler çizmek
a) Daire çizmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Kavramları Tanıma
a) Büyük-küçük kavramı
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Basit şekilleri boyama
H) MÜZİK
1) Dinleme çalışmaları
2. HAFTA:
A) ÖZBAKIM
1) Diş Fırçalama
2) Çatal Kaşık Kullanma
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Sesin geldiği yönü anlamak
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Vücudu tarama çalışmaları
D) OKUMAYA HAZIRLIK
1) Daire ( Eşleştirme)
2) Daire ( Gruplama)
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Daire çizmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Büyük-küçük kavramı
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Yön Bilgisi
H)MÜZİK
1) Sesin yönünü anlamak.
3.HAFTA:
A) ÖZBAKIM
1) Giyinme-Soyunma
2) Temizlik maddelerini kullanma
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Görme ve işitme yoluyla algılama yeteneğini geliştirme
C) BEDEN EĞİTİMİ1) Denge Alıştırmaları
a) Yerde yapılan hareketler
b) Denge ağacı ile yapılan hareketler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Kare (Tanıma)
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Eğri çizgiler çizmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Az - Çok kavramı
G) EL GÖZ KOORDİNASYON ÇALIŞMALARI1) Kaba hareketler ( Giyinme, çivi çakma vs.)
H) MÜZİK
1) Sesin yönünü anlama
4.HAFTA
A) OKULUMUZ
1) Okul ve okulun bölümleri
2) Okulda görevli kişileri tanıma
3) Sınıf içinde-dışında bahçede, okula geliş ve gidişlerde uyulması gereken kurallar
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Görme ve işitme yoluyla algılama yeteneğini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Yerde yapılan hareketler
2) Denge ağacı ile yapılan hareketler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Kare (Tanıma)
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Eğri çizgiler çizmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Kalın-ince kavramı
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI
1) Özel Hareketler (Boncuk dizmek, hamurla şekil yapmak vs.)
H) MÜZİK
1) Sesin yönünü anlamak
5. HAFTA
A) OKULUMUZ
1) Okul çevresindeki alış-veriş yerlerini tanıma
2) Günlük hayatta ve oyunda kurallara uyum
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Gördüğünü ayırabilme yeteneğini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Yerde yapılan hareketler
2) Denge ağacı ile yapılan hareketler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Kare (Eşleştirme)
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Düz çizgiler çizmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Kalın - İnce kavramı
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Özel Hareketler (Boncuk dizme)
H) MÜZİK
1) Sesleri ayırabilme

6. HAFTA
A) OKULUMUZ
1) Bir işi paylaşarak yapma
2) Başladığı işi bitirme
3) Yardımlaşma
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Gördüğünü ayırabilme yeteneğini geliştirme
C) BEDEN EĞİTİMİ1) Yürüme alıştırmaları
a) Yerde yapılan hareketler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Kare (Gruplama)
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Düz çizgiler çizmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Uzun-Kısa kavramı
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI
1) Özel beceriler (kâğıt katlayarak, ince tellerle şekiller yapmak)
H) MÜZİK
1) Sesleri ayırabilme
7. HAFTA
A) VÜCUDUMUZ VE DUYU ORGANLARI
1) Vücudun ana bölümleri
2) Baş
3) Gövde
4) Kollar
5) Bacaklar
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) İşittiğini ayırabilmek yeteneğini geliştirme
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Yerde yapılan hareketler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Üçgen (Tanıma)
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Düz çizgiler çizmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Yakın-Uzak kavramı
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI
1) Temizlik İşleri
a) Beden ve Giyim çalışmaları
H) MÜZİK
1) Sesin yönünü anlama
8. HAFTA
A) VÜCUDUMUZ VE DUYU ORGANLARI1) Duyu Organları
a) Göz
b) Dil
c) Kulak
d) Burun
e) Deri
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) İşittiğini ayırabilme yeteneğini geliştirme
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Yerde yapılan hareketler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Üçgen Tanıma
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Düz Çizgiler Çizmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Yakın Uzak kavramı
G) EL-GÖZ KOORDİNASYON ÇALIŞMALARI1) Beden ve giyim temizliği
H) MÜZİK
1) Sesleri ayırabilme
9. HAFTA
A) SAĞLIĞIMIZ
1) Sağlıklı olmak için gerekli temel kurallar
2) Hastalık, kazalardan korunma ve ilkyardım
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Gördüğünü hafızasında tutabilme yeteneğini geliştirme,
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Çeşitli taklit yürüyüşleri
D) YAZMAYA HAZIRLIK1) Dik çizgiler çizebilmek
E) SAYMAYA HAZIRLIK1) Altında Üstünde kavramı
F) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Kullanılacak araç ve gereçlerin temizliği
G) MÜZİK
1) Sesleri Tanıyabilme
10. HAFTA
A) SAĞLIĞIMIZ
1) Hastalık, kazalardan korunma ve ilkyardım
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Gördüğünü hafızasında tutabilme yeteneğini kazandırmak
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Çeşitli taklitli yürüyüşler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Üçgen (Gruplama)
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Dik Çizgiler Çizmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) İçinde - Dışında Kavramı
G) EL-GÖZ KOORDİNASYON ÇALIŞMALARI1) Kullanılacak araç ve gereçlerin temizliği
H) MÜZİK
1) Sesleri Tanıyabilme
11.HAFTA
A) EVİMİZ-AİLEMİZ
1) Ailedeki Fertler
2) Aileyi Oluşturan Fertlerin Rolleri
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) İşittiğini hafızasında tutabilme yeteneğini kazandırmak
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Çeşitli taklit yürüyüşleri
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Dikdörtgen (tanıma)
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Şekillerde alt kavramım anlamak
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Sağında-Solunda kavramı
G) EL-GÖZ KOORDİNASYON ÇALIŞMASI
1) Ayrıntılı şekilleri boyama (Pastel boya ile)
H) MÜZİK
1) Sesleri tanıyabilmek
12. HAFTA
A) EVİMİZ — AİLEMİZ
1) Ailenin sosyal ve psikolojik ihtiyaçları
2) Evin bölümleri ve eşyalar
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) İşittiğini hafızasında tutabilme yeteneğini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Alet kullanarak yapılan hareketler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Dikdörtgen (Tanıma)
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Şekillerde üst kavramını anlamak
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Sağında-Solunda kavramı
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Basit şekilleri boyama ( sulu boyama)
H) MÜZİK
1) Tek vuruş ile ritim çalışması
13. HAFTA
A) EVİMİZ -AİLEMİZ
1) Evde günlük hayat
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Konuşma organlarının(dudak, dil, yüz, çene kasları) kullanılması
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Alet kullanılarak yapılan hareketler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Dikdörtgen (Tanıma)
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Şekillerde üst kavramını anlamak
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Ritmik Sayma
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMASI
1) Ayrıntılı şekilleri boyama(sulu boya ile boyama)
H) MÜZİK
1) Tek vuruş ile ritim çalışması
14. HAFTA
A) EVİMİZ -AİLEMİZ
1) Ailenin alış -veriş yaptığı yerler ve alış verişte uyulması gereken kurallar
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Emme, üfleme becerisini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Alet kullanarak yapılan hareketler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Dikdörtgen (tanıma)
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Şekillerde üzerinde kavramını anlamak
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Ritim sayma
G) EL — GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMASI1) Basit resim yapma
H) MÜZİK
1) Tek vuruş ile ritim çalışması
15. HAFTA
A) ULAŞIM ARAÇLARI
1) Ulaşım araçları ve çeşitleri
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Emme üfleme becerisini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Büyük ve küçük kas motor hareketleri
a) Baş hareketleri
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Farklı şekilleri tanıma
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Harflerde alt kavramını anlamak (Örnek: Ç,Ş,İ)
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Ezbere sayma
G) EL - GÖZ KOORDİNASYONU YETENEK ÇALIŞMALARI1) Oyun ve Oyuncaklar
H) MÜZİK
1) İki farklı vuruş ile ritim çalışması
16. HAFTA
A) ULAŞIM ARAÇLARI
1) Ulaşım araçlarının sürücüleri, yolları ve durakları
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Emme, üfleme becerisini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Baş Hareketleri
2) Vücudun farklı pozisyonlarındaki hareketi
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Farklı Tanıma
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Harflerde alt kavramını anlamak
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Basit sayma alıştırmaları
G) EL - GÖZ KOORDİNASYON YETENEK ÇALIŞMALARI1) Çamur, hamur, kâğıt ile şekiller meydana getirmek
H) MÜZİK
1) İki farklı vuruş ile ritim çalışmaları
17. HAFTA
A) ULAŞIM ARAÇLARI
1) Ulaşım araçlarında uyulması gereken kurallar
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Çiğneme becerisini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Vücudun farklı pozisyonlardaki hareketi
D) OKUMAYA HAZIRLIK
1) Farklı şekillerin birbirleriyle ilişkilerini anlayabilmek
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Harflerde üst kavramını anlamak
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Dokunarak sayma
G) EL -GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Basit Resim Yapma
H) MÜZİK
1) İki farklı vuruş ile ritim çalışmaları
18. HAFTA
A) ULAŞIM ARAÇLARI
1) Trafik kuralları
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Çiğneme becerilerini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Vücudun farklı pozisyonlardaki hareketi
D) OKUMAYA HAZIRLIK
1) Farklı şekillerin birbirleriyle ilişkilerini anlamak
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Harflerle üst kavramını anlamak
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Sayılan eşleştirme
G) EL -GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Çeşitli tahta parçalarından oyuncak yapmak
H) MÜZİK
1) Tek ve iki farklı vuruş ile ritim çalışmaları
19. HAFTA
A) HAYVANLAR
1) Hayvanları genel olarak tanıma ve sınıflama
a) Hava-Deniz-Kara Hayvanları
b) Evcil-Yabani-Çiftlik Hayvanları
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Yanak - Dil hareketlerin geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Denge sehpasında yapılan hareketler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Harf bilgisini kazandırmak
a) Yazılmış harfleri hatırlamak
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Harflerde üzerinde kavramını anlamak
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Sayılan karşılaştırma
G) EL -GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Çamur ve Hamur şekiller oluşturmak
H)MÜZİK
1) Tek ve İki farklı vuruş ile ritim çalışmaları
20. HAFTA
A) HAYVANLAR
1) Hayvanlardan elde edilen ürünler
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Yanak ve dil hareketlerini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Denge Sehpasında yapılan hareketler
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Yazılmış harfleri hatırlamak
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Harflerde üzerinde kavramım anlamak
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Sayıları karşılaştırma
G) EL -GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Plasterin ve kâğıt ile şekiller meydana getirmek
H) MÜZİK
1) Müzik aletlerini tanıma
21. HAFTA
A) HABERLEŞME
1) Haberleşme araçları
2) Haberleşme kurum ve personelleri
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Dudak hareketlerini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Vücut parçalarının farklı pozisyonlardaki hareketleri
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Yazılmış harfleri hatırlamak
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Devamlılığı olan farklı çizgileri çizmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK
1) Sayı sembollerini anlama, tanıma
a) Birebir nesne - nesne eşlemesi yapma
G) EL - GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Çeşitli tahta parçalarından oyuncaklar yapmak
H) MÜZİK
1) Müzik aletlerini tanıma
22. HAFTA
A) HABERLEŞME
1) Haberleşme araçlarının kullanılması
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Dudak hareketlerini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Vücut parçalarının farklı pozisyonlardaki hareketi
D) OKUMAYA HAZIRLIK
1) Yazılmış harfleri hatırlamak
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Devamlılığı olan farklı çizgileri çizmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK
1) Birebir nesne -resim eşleştirmesi yapma
G) EL -GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Çeşitli tahta parçalarından oyuncaklar yapmak
H) MÜZİK
1) Müzik aletleri ile ritim çalışmaları
23. HAFTA
A) YİYECEKLER
1) Meyveler
2) Sebzeler
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Dudak hareketlerini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ1) Oyunlar
a) Bahçe Oyunları
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Harf Tamamlamak
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Resim kopya etmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK
1) Birebir resim-resim eşleştirmesi
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Lego, noper kullanarak oyuncaklar yapmak
H) MÜZİK
1) Müzik aletleri ile ritim çalışmaları
24. HAFTA
A) YİYECEKLER
1) Yiyeceklerin elde edildiği yerler
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Dudak hareketlerini geliştirmek
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Sınıf içi oyunlar
D) OKUMAYA HAZIRLIK
1) Harf tamamlamak
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Şekil kopya etmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK
1) Birebir resim-resim eşleştirmesi
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Lego, noper kullanarak oyuncaklar yapmak
H) MÜZİK
1) Müziğe uygun hareket etme
25. HAFTA
A) MEVSİMLER
1) Mevsimlerdeki hava değişikliği
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Kendisi hakkında bilgi verme
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Bahçe Oyunları
D) OKUMAYA HAZIRLIK
1) Harf Tamamlamak
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Harf kopya etmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK
1) Nesneleri 1 'den 10'a kadar saymak
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Lego, noper kullanarak oyuncaklar yapmak
H) MÜZİK
1) Müziğe uygun hareket etme
26. HAFTA
A) MEVSİMLER
1) Mevsimlerdeki tabiat değişiklikleri
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Kendini ifade
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Sınıf içi oyunlar
D) OKUMAYA HAZIRLIK
1) Harf tamamlamak
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Adım Yazmak
F) SAYMAYA HAZIRLIK
1) Nesne-rakam eşleştirmesi yapma
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Kâğıt ve karton işleri
H) MÜZİK
1) Müzikle taklit oyunları oynama
27. HAFTA
A) MEVSİMLER
1) Mevsimlere uygun yiyecek ve giyecekler
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Yaptığı bir işi anlatma
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Taklit hareketleri ve oyunları
a) Hayvan hareketleri
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Basit kelimeleri tanımak
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Nesne-rakam eşleştirmesi yapma
F) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Kâğıt yırtma ve yapıştırma
G) MÜZİK
1) Müzikle taklit oyunları oynama
28. HAFTA
A) MEVSİMLER
1) Mevsimlere göre yapılacak sosyal faaliyetler
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Yaptığı bir işi anlatma
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Hayvan taklit hareketleri
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Basit kelimeleri tanıtmak
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Güzel yazı yazmak
F) SAYMAYA HAZIRLIK
1) Sayı sembollerini eşleştirme
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Kâğıt yırtma ve yapıştırma
H) MÜZİK
1) Sessizce müzik dinleme
29. HAFTA
A) BAYRAMLAR
1) Milli Bayramlar
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Yaşadığı bir olayı anlatma
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Hayvan taklit hareketleri
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Basit kelimeleri tanımak
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Güzel yazı yazmak
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Rakamları tanıma
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI
1) Basit parçalarla kompozisyon oluşturarak şekil yapmak
H) MÜZİK
1) Sessizce müzik dinleme
30. HAFTA
A) BAYRAMLAR
1) Dini Bayramlar
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) Yaşadığı bir olayı anlatma
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) İnsan taklit hareketleri
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Kelime haznesini geliştirmek
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Güzel yazı yazmak
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Sayı sembollerini tanıma
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI
1) Basit parçalarla kompozisyon oluşturarak şekil yapmak
H) MÜZİK
1) Şarkılara ritimle katılma
31. HAFTA
A) BİREYSEL EĞİTİM
1) İlkokullara devam eden çocukların bütün derslerini desteklemek amacıyla eğitim
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) İsteklerini sözlü olarak bildirme
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) İnsan taklit hareketleri
D) OKUMAYA HAZIRLIK
1) Kelime haznesini geliştirmek
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Noktalama kurallarına dikkat
F) SAYMAYA HAZIRLIK
1) Rakamların üzerinden çizmek
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Karton yırtma ve yapıştırma
H) MÜZİK
1) Şarkılara ritimle katılma
32. HAFTA
A) BİREYSEL EĞİTİM
1) İlkokullara devam eden çocukların bütün derslerini desteklemek amacıyla eğitim
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) İsteklerini sözlü olarak bildirme
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) İnsan taklit hareketleri
D) OKUMAYA HAZIRLIK
1) Kelime haznesini geliştirmek
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Noktalama ve imla kurallarına dikkat
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Rakamlara bakarak yazma
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Makas kullanma
H) MÜZİK
1) Şarkılara sözle katılma
33.HAFTA
A) BİREYSEL EĞİTİM
1) İlkokullara devam eden çocukların derslerini destekleme
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) İsteklerini sözlü olarak bildirme
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Dikkati arttıran, beceri kazandıran oyunlar
D) OKUMAYA HAZIRLIK
1) Çeşitli soyut kavramları tanıma
E) YAZMAYA HAZIRLIK
1) Temiz ve düzgün defter tutmayı öğretmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Rakamlara bakarak yazma
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Makas kullanma
H) MÜZİK
1) Şarkılara sözle katılma
34. HAFTA
A) BİREYSEL EĞİTİM
1) İlkokullara devam eden çocukların derslerini destekleme
B) KONUŞMA EĞİTİMİ
1) İsteklerim sözlü olarak bildirme
C) BEDEN EĞİTİMİ
1) Dikkati arttıran, beceri kazandıran oyunlar
D) OKUMAYA HAZIRLIK1) Çeşitli soyut kavramları tanıma
E) YAZMAYA HAZIRLIK1) Temiz ve düzgün defter tutmayı öğretmek
F) SAYMAYA HAZIRLIK1) Rakamlara bakmadan yazma
G) EL-GÖZ KOORDİNASYONU ÇALIŞMALARI1) Makas kullanma
H) MÜZİK
1) Şarkılara sözle katılma
DEĞERLENDİRME İLE İLGİLİ ESASLAR: Çocuğun hafta içinde çalışmaları değerlendirilerek davranış değerlendirme formlarına işlenmektedir.
METHOD VE TEKNİKLER : a) Hedef davranışın belirlenmesi
b)Uyarıcının belirlenmesi
c) Doğru tepkinin belirlenmesi
d) Ödülün belirlenmesi
e) Başarının değerlendirilmesi
PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM MALZEMELER: Oynayalım - Öğrenelim (1–2–3) Ya-pa Yayınları
DİĞER ARAÇLAR: Müzik Aletleri, Legolar, Bul-Yap' lar, Renkli boncuklar ve çiviler, küpler, muhtelif oyuncaklar, jimnastik aletleri

ÖZEL ÖZEL ÖĞRETİM KURUMLARI ÖĞRETİLEBİLİR ZİHİNSEL ENGELLİLER PROGRAMI

KURUMUN ADI
KURUMUN ADRESİ: KURUCUSUNUN ADI PROGRAMIN ADI
: Özel …………….. Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
:
:
: M.E. B. Özel ………………. Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Zihinsel Engelli Bireyler İçin Öz Bakım ve Günlük Hayata Uyum Programı
PROGRAMIN DAYANAĞI :5580 Sayılı Özel Eğitim Kurumlan Kanunu
Özel Eğitim Kurumları Yönetmeliği Özel Kurslar Tip Yönetmeliği
PROGRAMIN SEVİYESİ : "25–44" arası zekâ özürlü çocuklar ile zekâ yaşları aynı
düzeyde olan daha büyük çocuklar
PROGRAMIN AMAÇLARI:1) Çocuğa öz bakım becerileri kazandırmak
2) Çocuğu sosyal ilişkilerde işbirliği yapabilir duruma getirmek.
3) Çocuğu psiko-motor gelişimi yönünden yeterli düzeye getirmek.
4) Çocuğu dil gelişimi yönünden Türkçe'yi yeterince konuşup ihtiyaçlarını karşılamada yerinde kullanabilir hale getirmek.
PROGRAMIN UYGULANMASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR: Uygulama bireysel ve grup
eğitimi şeklinde yapılacaktır. Kursiyerler zekâ ve yaş seviyesine göre gruplandırılacak ve öğretim bu seviyelere göre yapılacaktır.
PROGRAM SÜRESİ:

a) Günlük Süre (Saat olarak): 3 Saat
b) Haftalık Süre(Saat olarak) : 15 Saat
c) Toplam Hafta Sayısı : 44 Hafta
d) Toplam Süre (Saat olarak): 660 Saat

PROGRAM MUHTEVASININ
TAMAMININ TOPLAM KURS SÜRESİNE DAĞILIMI
ÖZ BAKIM BECERİLERİ
1. Hafta: Ağız, burun temizliğini kendi kendine mendil kullanarak yapabilmek.
1.1. a) Mendili çıkarmak.
b) Mendili açmak.
c) Ağız ya da burnu uygun biçimde silmek.
d) Mendili katlayıp koymak ya da çöpe atmak.
2. Hafta: Çorap çıkarmak ve giymek.
2.1. Çorap çıkarmak:
a) Çorabı koncundan iki elle bileklere doğru indirmek.
b) Parmakları içeriye kaydırmak ve topuğu kurtarmak.
c) Çorabı parmaklarından çekip çıkarmak.



d) Diğer ayak için de aynı işlemi yapmak.
e) Çorapları düzeltmek.
f) Uygun bir yere koymak.
2.2. Çorap Giymek:

a) Çorabı almak.
b) Sağ dizini büküp, sağ ayağına kendine çekerek yere oturmak.
c) Çorabın boğaz kısmını toplamak.
d) Ayağı çorabın burnuna yerleştirmek.
e) Çorapları düzeltmek.
f) Uygun bir yere koymak.
3. Hafta: Pantolon çıkarmak- giymek.
Kızlar için etek çıkarmak giymek.
3.1. Pantolon çıkarmak (Lastikli pantolon):
a) Pantolonu belinden tutarak kalçalara kadar indirmek.
b) Uygun yere oturmak.
c) Pantolonu dizlere doğru indirmek.
d) Pantolon bacaklarını tek tek bacaklardan çıkarmak.
e) Düzeltmek.
f) Uygun yere oturmak.
3.2. Pantolon Giymek (Lastikli pantolon):
a) Pantolonu almak.
b) Pantolonu kemerinden tutarak yere yaymak.
c) Oturmak.
d) Tek bacakla bir paçayı giymek.
e) Ayak dışarıda kalacak şekilde çekmek.
f) Aynı işlemleri diğer ayak için de yapmak.
g) Pantolonu kemerinden (belinden) tutup bele kadar çekmek.
3.3. Etek Çıkarmak.
a) Bacakları yan yana getirmek.
b) Ayaklarını etekten yukarı doğru kaldırmak.
c) Eteği dizlerden aşağı çekmek.
d) Eteği kendi kendine çıkarmak.
3.4. Etek giymek.
a) Eteği uygun yere ve düzgünce yaymak.
b) Yere oturmak.
c) İki ayağını eteğe sokmak.
d) Dize kadar çekmek.
e) Ayakları etekten kurtarmak.
f) Ayağa kalkmak, bele kadar çekmek.
g) Eteği üzerinde düzeltmek.
4. Hafta: Ayakkabı çıkarmak- giymek
4.1. Ayakkabı çıkarmak
a) Ayağı kendine doğru çekmek
b) Ayakkabının bağlarını çözmek
c) Ayakkabıyı elle tutmak
d) Ayakkabıyı çıkarmak
4.2. Ayakkabı giymek
a) Ayağı uzatmak



b) Topukları aşağıya doğru itmek
c) Ayakkabıyı öğretmenin gösterdiği şekilde giymek
d) Ayağını ayakkabıya yerleştirmek

5. Hafta: Ceket, palto, manto çıkarmak- giymek
5.1. Ceket, palto, manto çıkarmak
a) Kollardan kendine doğru çekmek
b) Palto, manto veya ceketin omuzlarından aşağıya çekmek
c) Palto, manto veya ceketten kollarını çıkararak çıkarmak
5.2. Ceket, palto, manto giymek
a) Paltoyu arka kısmı yere, yaka kısmı kendine dönük olarak yaymak
b) Kollarını yana doğru açmak
c) Sağ kolunu paltonun sağ koluna sokmak
d) Sol kolunu paltonun sol koluna sokmak
e) Paltoyu düzeltmek
6. Hafta: Kazak çıkarmak- giymek
6.1. Kazak çıkarmak
a) Kazağın arka yakasından tutmak ve yukarıya doğru çekmek
b) Kazağı kafadan çıkarmak
c) Sağ kolunu tutup kazaktan çıkarmak
d) Sol kolunu tutup kazaktan çıkarmak
6.2. Kazak giymek
a) Kazağın ön ve arka kısmını belirlemek
b) Kazağı başından geçirmek, sonra ellerini geçirmek ya da ellerini geçirip sonra başını geçirmek
c) Eteğini aşağıya çekmek
d) Kazağı düzeltmek
7. Hafta: Fermuar açmak- kapamak, önlük bağlamak- kaldırmak
7.1. Fermuar kapatmak
a) Fermuarı kavramak ve yardım ile yukarı çekmek
b) Fermuarı yukarı çekmek
c) Fermuarı kavramak ve her iki kısmı bir araya getirmek
d) Fermuarı kendi başına kapatmak
7.2. Fermuarı açmak
a) Fermuarı kavramak ve yardım ile aşağıya çekmek
b) Fermuarı açmak
c) Fermuarı kavramak ve her iki kısmı birbirinden ayırmak
d) Fermuarı yardımsız açmak
7.3. Önlük bağlamak
a) Kollan öne doğru uzatmak
b) Kollarını önlüğün kollarından geçirmek
c) Önlüğü omuzlarının üzerine çekmek
7.4. Önlük kaldırmak
a) Kollarını içeri çekmek
b) Önlüğü kollarından aşağıya çekmek
c) Önlüğü kaldırmak
8. Hafta: Düğme açmak- kapatmak
8.1. Düğme açmak
a) Bir elle düğme deliğinin hemen yanından tutup deliği gevşetmek
b) Diğer elle düğmenin üstteki ucunu hafifçe çekmek
c) Düğmeyi yatay hale getirmek
d) Delikten yarısını çıkarmak
e) Başparmakla üst parçayı itmek
f) Diğer elle çıkan yarısının ucunu tutup çekmek, çıkarmak
g) Diğer düğmeleri de çıkarmak
8.2. Düğme iliklemek
a) Yaka uçlarından tutarak ilik ve düğmeyi karşı karşıya getirmek
b) Bir elle düğmeyi ucundan tutmak
c) Diğer elle iliğin hemen yanından tutmak
d) Düğmenin yarısını ilikten sokmak
e) Çıkan yarıyı diğer elle tutmak ve çekmek
f) Gerekirse düğmenin tutulduğu yerden başparmakla itmek
g) Düğmeyi geçirdikten sonra düzeltmek
9. Hafta: Yemekten önceki- sonraki davranışlar
Yemekten önceki davranışlar:
9.1. Yerine oturmak
a) Belirtilen ya da gösterilen yere gitmek
b) Sandalyeyi dışarıya doğru çekmek
c) Sandalyeye oturmak
d) Hafifçe kalkarak sandalyeyi içeri doğru itmek

9.2. Önlük bağlamak (bkz. 7.3.)
9.3. Peçete kullanmak

a) Peçeteyi tutup ağza götürmek
b) Ağzı peçeteyle silmek
c) Elleri peçeteyle silmek

Yemekten sonraki davranışlar:

9.4. Önlüğü kaldırmak (bkz. 7.4.)
9.5. Masadan ayrılmak

a) Ayağa kalkmak
b) Sandalyeyi geriye çekmek
c) Masadan uzaklaşmak
d) Sandalyeyi masanın yanına çekmek
10. Hafta: Bardaktan içmek- yağlı ekmek yemek
10.1. Bardaktan içmek
a) Bardağa iki eliyle uzanmak
b) Bardağı tutmak
c) Bardağı ağzına doğru kaldırmak
d) Bardağı alt dudağına değdirip ağzına yeteri kadar su almak
e) Suyu yudumlamak
f) Yeteri kadar içmek
g) Bardağı yerine koymak
10.2. Yağlı ekmek yemek

a) Başı yağlı ekmeğin bulunduğu yöne çevirmek
b) Yağlı ekmeği eline almak
c) Yağlı ekmeği yemek
11. Hafta: Tabağa yemek koymak- bardağa içecek boşaltmak
11.1. Tabağa yemek koymak
a) Kaşığı almak
b) Kaşığı yemek dolu tabağa daldırmak
c) Kaşığa yemek doldurmak
d) Kaşıktaki yemeği boş tabağa boşaltmak
e) Kaşığı yerine bırakmak
11.2.Bardağa içecek boşaltmak (doldurmak)
a) Bardağa uzanmak
b) Bardağı kullanmadığı eline almak
c) Sürahiyi kullandığı eline almak
d) Sürahinin ucunu bardak seviyesine gelecek şekilde kaldırmak
e) Sürahiyi bardağın üzerine eğmek
f) Bardağa içeceği kadar su almak
g) Sürahiyi yerine koymak
h) Bardaktan suyu içmek
12. Hafta: Kaşık kullanarak yemek yemek
12.1. Kaşık kullanmak
a) Kullandığı eli kaşığa doğru uzatmak
b) Kaşığı işaret ve orta parmağının arasına alarak başparmağıyla sıkıştıracakşekilde tutmak ya da avuç içiyle kavramak
c) Kaşığın iç kısmını üste getirmek
d) Kaşığı tabağın içine sokmak
e) Kaşığın içini yemekle doldurmak
f) Kaşığın altını tabağın kenarına silmek
g) Kaşığı ağzına sokmak
h) Kaşığın sapını kaldırmak
ı) Yiyeceği ağzına boşaltmak
i) Kaşığı çekmek
j) Yemek bitinceye kadar aynı işlemleri tekrarlamak
13. Hafta: Çatal kullanarak yemek yemek
13.1. Çatal kullanmak
a) Kullandığı elini çatala doğru uzatmak
b)Çatalı başparmağı ile işaret parmağı arasına sıkıştırarak tutmak ya da avuçlarıyla kavramak
c) Çatalı yiyeceğe batırmak
d) Yiyeceği dökmeden ağzına götürmek
e) Yiyeceği dişlerinin yardımıyla ağzına yerleştirmek
f) Çatalı ağzından çekmek
g) Aynı işlemleri yiyecek bitene kadar sürdürmek
14. Hafta: Tuvalet ihtiyacım gidermek
14.1. Tuvalet ihtiyacını gidermek
a) Tuvalete gitmek ve kapısını açmak
b) Pantolonunun düğmesini ve fermuarını açmak ve pantolonunu indirmek
c) Külotunu indirmek
d) Tuvalet kapağının üzerine oturmak
e) İhtiyacını gidermek
f) Tuvalet sifonunu çekmek
g) Tuvalet kâğıdı ile temizlenmek
h) Ayağa kalkmak
ı) Külotunu çekmek
i) Pantolonunu çekmek, düğme ve fermuarını kapatmak j) Tuvaletten çıkmak k) Ellerini yıkamak ve kurulamak l) Sınıfına gitmek
15. Hafta: El yıkamak- yüz yıkamak
15.1. Su musluğunu açmak ve kapatmak
a) Musluğun olduğu yere gitmek
b) Yardımla musluğu açıp kapatmak
c) Musluğu yardımsız açmak
d) Musluğu yardımsız kapatmak
15.2.Elleri yıkamak
a) Musluğun yanına gitmek
b) Sol eline sabunu almak
c) Sağ eliyle musluğu açmak
d) Eli sabunla birlikte suya tutmak
e) Sabunu eller arasında tutarak köpürtmek
f) Ellerini birbirine sürterek ovalamak
g) Ellerinin üstünü ovalamak
h) Bileklerini ovalamak
ı) Ellerini suya tutarak durulamak
i) Musluğu kapatmak
15.3.Elleri kurulamak
a) Havluya uzanmak, havluyu almak
b) Ellerini havluya sürterek kurulamak
c) Havluyu yerine asmak
d) Banyoyu (lavaboyu) terk etmek
15.4.Yüz yıkamak

a) Lavaboya gitmek
b) Musluğu açmak
c) Ellerini yıkamak
d) Ellerini birleştirmek
e) Avucuna su almak
f) Başını lavaboya eğmek
g) Suyu yüzüne sıçratmadan çarpmak
h) Elleriyle yüzünü ovalamak
ı) Uygun parmaklarıyla (işaret parmağıyla) kulaklarını ovalamak
i) Uygun parmaklarıyla (işaret parmağıyla) göz çukurlarını ovalamak
j) Ellerini durulamak
k) Musluğu kapatmak
1) Ellerini kurulamak
m) Yüzünü kurulamak
n) Banyodan çıkmak
16. Hafta: Diş fırçalamak
16.1. Diş fırçalamadan önce
a) Bardağı almak ve su doldurmak (yardımla)
b) Bardağı bağımsız olarak suyla doldurmak
c) Dolu bardağı yerine koymak
d) Diş macununu diş fırçasının üzerine yardımla sıkmak
e) Diş macununu diş fırçasının üzerine bağımsız olarak sıkmak
f) Diş macununun kapağını çıkarmak
g) Diş macununun kapağım kapatmak 16.2.Diş fırçalama esnasında

a) Yardımla dişleri fırçalamak
b) Diş fırçasını ağzının içine almak
c) Fırçayı dişlerin üzerinde yukarıdan aşağıya doğru gezdirerek fırçalamak 16.3.Diş fırçalamadan sonra

a) Bardağı yardımla eline almak ve ağza götürmek
b) Bardaktan bir yudum su almak
c) Diş fırçasını çıkarmak
d) Diş fırçasını yıkamak
e) Ağza su alarak çalkalamak
f) Bardağı çalkalamak
17. Hafta: Ayak yıkamak- saç taramak
17.1. Ayak yıkamak
a) Ayakkabı veya terliği çıkarmak
b) Çorabı çıkarmak
c) Çorabı ayakkabı veya terliğin üzerine koymak
d) Giysiyi ıslanmayacak şekilde dize doğru katlamak
e) Yıkama için banyo terliğini giymek
f) Kullanacağı suyun önüne geçmek
g) Musluğu açmak veya uygun yerden su almak
h) Parmak aralarım yıkamak
ı) Ayağın bütününü ovalamak
i) Ayağa su dökmek
j) Diğer ayağı da aynı şekilde yıkamak
k) Elleri yıkamak
17.2.Saç taramak
a) Tarak veya fırçayı almak
b) Aynaya bakmak
c) Yukarıdan aşağıya doğru uygun yönlerde taramak
d) Tarak veya fırçayı temizlemek
e) Saçları çöp kutusuna atmak
f) Fırça veya tarağı yerine koymak
SOSYAL GELİŞİM
18. Hafta: Okulla ilgili belli başlı özellikleri tanımak
18.1. Okulu tanımak
a) Okulda görev alan personelin görev ve unvanlarını söylemek
b) Okulda görev yapan personelin ne iş yaptıklarını söylemek
c) Sınıfta bulunan köşeleri ve oyun materyallerini tanımak
d) Okulun bölümlerini tanımak
19. Hafta: Ev ve aileyle ilgili belli başlı özellikleri tanımak
19.1.Ev ve aileyi tanımak (1. Bölüm)
a) Anne, baba, abla ve kardeşlerin sıfatları söylenince göstermek
b) Bunlar gösterilince sıfatlarını söylemek
c) Annesinin, babasının ve kardeşinin adlarını söylemek
d) Kendi adını ve soyadını söylemek
e) Sınıf arkadaşlarının adını söylemek
f) Annenin kadın, babanın erkek olduğunu söylemek
g) Ailedeki bireylerin ne iş yaptıklarını söylemek
20. Hafta: Ev ve aileyle ilgili belli başlı özellikleri tanımak
20.1.Ev ve aileyi tanımak (2. Bölüm)
a) Yatak, yemek, oturma, mutfak, banyo, tuvalet, kömürlük, bahçe ve garaj sorulduğunda yerlerini göstermek, yerleri gösterilince adlarını söylemek
b) Dolap, koltuk, sandalye, sehpa, halı, kilim, küvet, buzdolabı vb. gösterildiğinde adlarını söylemek, adları söylendiğinde göstermek
c) Konuklara "hoş geldin" demek, elini sıkmak veya öpmek
d) Konuklar giderken "güle güle" demek veya elle uğurlamak
21. Hafta: Vücudun belli başlı uzuvlarını tanımak (1. Bölüm)
21.1.a) Kol, bacak, ayak, baş, tırnak, el, göz, burun, kulak, ağız, saç, parmak, dil diş, ayak parmağı, bilek, karın... sorulunca göstermek
22. Hafta: Vücudun belli başlı uzuvlarını tanımak (2. Bölüm)
22. 1.a) Yukarıdaki uzuvların herhangi birisi gösterildiğinde adını söylemek
23. Hafta: Belli başlı hayvanları tanımak (1. Bölüm)
23.1.a) Kedi, köpek, at, eşek, tavuk, horoz, ördek, kuş, yılan, koyun, inek, aslan, ayı, balık... resmi
ya da maketi gösterildiğinde adını söylemek
b) Yukarıda yazılan hayvanların seslerini duyunca adını söylemek
c) Bu hayvanların seslerini çıkarmak
24. Hafta: Belli başlı hayvanları tanımak (2. Bölüm)
24.1. a) Bu hayvanların yararlarını söylemek
b) Bu hayvanların nasıl beslendiğini anlatmak
c) Bu hayvanların barınaklarını söylemek
25. Hafta: Belli başlı besin maddelerini tanımak
25.1.a) Ekmek, süt, zeytin, peynir, yumurta, yoğurt, et, elma, bal, reçel, tuz, çay, un, pirinç, şeker, domates... gösterilince adını söylemek
b) Bu besin maddelerinin adı söylendiğinde söyleneni göstermek
26. Hafta: Sağlıklı yaşamanın belli başlı kurallarını kavramak (1. Bölüm)
26.1.a) Meyve ve sebzelerin yıkanmadan yenmeyeceğini söylemek
b) Başkalarının kullandığı kirli çatal, kaşık, bıçağı kullanmayacağını söylemek
c) Başkalarının kullandığı tarak, havlu, mendil, diş fırçası, ayakkabı, çorap, terlik gibi araç- gereci kullanmayacağını söylemek
27. Hafta: Sağlıklı yaşamanın belli başlı kurallarını kavramak (2. Bölüm)
27.1.a) Çok sıcak ve soğuk yiyecek ve içecekleri yemeyeceğini ve içmeyeceğini söylemek
b) Başkalarının yemek artıklarını yemeyeceğini söylemek
c) Tüp gaz, havagazı, priz, elektrik düğmesi, sıcak soba, fırın, kibrit, çakmak, bıçak, jilet,
makas gibi aletlerle oynamayacağım söylemek
28. Hafta: Trafik kurallarına uygun olarak yürümek ve belli başlı trafik kurallarım söylemek (1. Bölüm)
28.1.a) Taşıtların (otobüs, kamyon, tren, vapur, taksi, dolmuş, uçak...) adlarını söylemek
b) Hava taşıtlarının adını söylemek ya da maketi gösterildiğinde adını söylemek
c) Kara taşıtlarının adını söylemek, resmi ya da maketi gösterildiğinde adını söylemek
29. Hafta: Trafik kurallarına uygun olarak yürümek ve belli başlı trafik kurallarını söylemek (2. Bölüm)
29.1.a) Taşıt araçlarında görevli kişilerin (taşıt araçlarını kullananların) adlarını söylemek.
(uçak-pilot, tren-makinist, taksi ve otobüs-şoför, vapur-kaptan gibi)
b) Sokakta yayalara ayrılan yerden yürümek
c) Trafik lambasına bakmak
d) Kırmızı yanıyorsa beklemek, sarı yanıyorsa hazırlanmak, yeşil yanıyorsa geçmek ya da
trafik polisi "geç" dediğinde geçmek
PSİKOMOTOR GELİŞİM
30. Hafta: Merdiven çıkıp inmek
30.1. a) Merdivenin önünde uygun pozisyonda durmak
b) Uygun elleriyle merdivenin tırabzanına veya kenarlarına tutunmak
c) Ayağını uygun şekilde kaldırıp ilk basamağa koymak
d) Diğer ayağını onun yanına getirmek veya bir üst basamağa koymak
e) Basamaklar bitene kadar aynı işlemi sürdürmek
f) Merdiveni inerken de aynı işlemi yapmak
31. Hafta: Çizgi üzerinde yürümek
31.1. a) Çizginin başına gelmek
b) Ayağını çizgiye uygun şekilde yerleştirmek
c) Kollarını iki yana açarak dengeyi sağlamak
d) Çizgiden sapmadan uygun adımlar atarak yürümek
32. Hafta: Top oynamak
32.1. a) Topu atıp tutmak
Basit minder hareketleri yapmak
32.2.a) Minder önüne gelmek
b) Dizleri üzerine çömelmek
c) İki elini- parmaklarını açarak- mindere koymak
d) Başı eğerek enseyi mindere yerleştirmek
e) Takla atmak
33. Hafta: Çember ile ilgili oyunları oynamak
33.1. a) Çember çevirmek
b) Çemberin içinden geçmek
c) Atlamak
34. Hafta: Basit vücut hareketleri yapmak
34.1. a) Kol ve bacakları açmak, kapatmak ve zıplamak
b) El, bilek, parmak egzersizlerini yapmak, açmak, kapatmak, çevirmek
c) Bütün bedenle yumulmak, açılmak
35. Hafta: Basit ritim tutabilmek
35.1.a) Ritme uygun yürümek
b) Ritme uygun el vurmak
c) Ritme uygun ayak vurmak
d) Ritme uygun ayak sallamak
Tuz seramiğini, plastrini, kili yoğurmak
35.2.a) Verilen maddeyi ele almak
b) Yuvarlamak
c) Sıkmak
d) Şekil vermek
36. Hafta: Denge tahtasında yürümek
36.1.a) Denge tahtasına çıkmak
b) Ayağını denge tahtasına uygun biçimde yerleştirmek
c) Kollarını iki yana açarak dengeyi sağlamak
Boncuk dizmek
36.2.a) Boncuğu eline almak
b) İpliği almak
c) İpliği boncuğu geçirmek
d) İpliği uygun hale getirmek
DİL GELİŞİMİ
37. Hafta: Sesin geldiği yönü bulmak, ses kaynağını bulmak
37. 1.a) Sesin geldiği yöne doğru başım çevirmek
b) Sesin geldiği yöne doğru gitmek
c) Ses kaynağını bulmak, göstermek
38. Hafta: Sesleri ayırmak
38. 1.a) Zil sesini kapı sesinden ayırt etmek (farklı iki sesi ayırt etmek)
b) Saat sesini, su sesini ve düdük sesini birbirinden ayırmak.
c) Duyduğu sesin kaynağının adını söylemek (düdük sesini duyunca düdüğü göstermek
ya da adını göstermek).
39. Hafta: Söyleneni dinlemek:
39.1.a) Tek kelimelik basit emirlere uymak (otur, kalk, at vb.)
b) Emirlerdeki kelime sayısını arttırmak ve bu emirlere uymak.(Topu bana at,ellerini başının üstüne koy.. .gibi).
c) Daha çok kelimeli emirlere uymak,(ellerini başının üstüne koy ve gözlerini yum vb.).
d) Sesin geldiği yöne yönelmek.
e) Sesin geldiği yönde kişilerin ne yaptığım söylemek.
f) Kişilerin bulunduğu yeri söylemek.40. Hafta: Söylemek:
40.1.a) İstenilen sesi çıkarmak.
b) Verilen ya da söylenen sözcüğü aynen tekrarlamak.
c) Tek kelimelik basit emirleri (gel, yap, git, tut vb.) söylemek.
Müzik dinlemek:
40.2.a) Başını sesin geldiği yöne çevirmek.
b) Jest ve mimikleri (dinlediğini anlamak), müziğe katılmak.
c) El çırpmak, tempo tutmak, vücudunu müziğin ritmine göre hareket ettirmek.
41. Hafta: Anlayabilmek:
41.1. a) En fazla otuz kelime ve kahramanı iki kişiden oluşan metinlerdeki kişileri anlatmak.
b) En fazla otuz kelime ve kahramanı iki kişiden oluşan metinlerdeki kişilerin ne yaptığım söylemek.
c) Kişilerin bulunduğu yeri söylemek.
42. Hafta: Konuşma organlarını konuşmaya hazır hale getirmek.
42.1 .a) Düzgün nefes almak ve vermek,
b) Kurallara uygun emmek,
c) Kurallara uygun üflemek.
d) Kurallara uygun çiğnemek.
e) Kurallara uygun ısırmak.
f) Dili kurallara uygun ağız içinde ve dışında hareket ettirmek.
g) Yalamak.
h) Dili içeri çekmek ve dışarı çıkarmak.
ı) Dudakları büzmek, bükmek, germek, sağa sola hareket ettirmek.
i) Islık veya düdük çalmak.
j) Yanak veya balon şişirmek,
k) Öpme sesi çıkarmak.
1) Nesnelere eliyle dokunmak,
m) Dokunduğu cismin sert - yumuşak, sıcak - soğuk, düz- pürüzlü, yaş- kuru olduğunu söylemek
n) Hoşa giden veya gitmeyen kokuları söylemek
o) Yaşamında çok sık kullandığı cisimleri kokusundan tanımak (yemek, limon, kolonya, sabun, nane... vb.)
43. Hafta: Duygu ve düşüncelerini basit ve kısa cümlelerle sözlü olarak anlatabilmek (2.Bölüm)
43.1. a) Başından geçen bir olayı kısa cümlelerle anlatmak
b) İsteğini, dileğini öğretmene, hizmetliye, okul müdürüne kısa cümlelerle anlatmak.
44. Hafta: Duygu ve düşüncelerini basit ve kısa cümlelerle sözlü olarak anlatabilmek (2.Bölüm)
44.1.a) İzlediği bir filmi, olayı ya da dinlediği bir masalı, hoşuna giden veya gitmeyenleri kısa cümlelerle anlatmak
b) Evde olanları kısa cümlelerle anlatmak
c) Okulda olanları kısa cümlelerle anlatmak


DEĞERLENDİRME İLE İLGİLİ ESASLAR
Değerlendirme, Özel Kurslar Tip Yönetmeliğinin ilgili maddelerine göre yapılacaktır.
METOT VE TEKNİKLER
Çocuğa davranışın kazandırılması için verilecek eğitimde ihtiyaca göre gözlem, uygulama, anlatma, yönlendirme, model olma, inceleme, ödüllendirme, eşleştirme, adlandırma, taklit, iş, deney, gruplama, ters zincir, pekiştirme, analiz... metot ve teknikleri kullanılabilir. Tek bir metot kullanma zorunluluğu yoktur. Gerekirse birden fazla metottan faydalanılacaktır.
PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILAN ÖĞRETİM MALZEMESİ
a) Ana Ders Kitabı ve Dizisinin Adı: Yok.


























NOT:Bu program Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 26/02/1991tarih ve 54 sayılı Karar- 09/06/1995 tarih ve 273 sayılı Kararları ile kabul edilmiştir.( Zeka Özürlü Çocuklar İçin Özbakım ve Günlük Hayata Uyum Kursu Programı)

ÖZEL ÖZEL EĞİTİM KURUMLARI EĞİTİLEBİLİR ZİHİNSEL ENGELLİLER PROGRAMI

KURUMUN
ADI
: Özel ………………………. Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi
KURUMUN ADRESİ : ……………………..
KURUCUSUNUN ADI : ……………………….
PROGRAMIN ADI
: M.E. B. Özel…………….. Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi Eğitilebilir Zihinsel Engelli Bireyler Bireysel ve Seanslı Grup Eğitimi Çerçeve Programı
PROGRAMIN DAYANAĞI: 1-5580 Sayılı Özel Eğitim Kurumları Kanunu ve buna bağlı
yönetmelikler
2- 573 Sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği 3 - Özel Eğitim Kurumları Yönetmeliği
PROGRAMIN SEVİYESİ
: Eğitilebilir zihinsel engelli (orta ve hafif düzeyde zihinsel öğrenme yetersizliği olan) bireylerin gelişim alanlarına ait özellikler dikkate alınarak düzenlenmiştir. Her yaş grubuna uygundur.
PROGRAMIN AMAÇLARI: Zihinsel engelli bireylerin;
1) Temel yaşam becerilerini kazanmasını sağlamak,
2) Mümkün olduğunca bağımsız davranabilen bir birey olmasını sağlamak,
3) Entegrasyon (kaynaştırma) programlarına uyumlarını sağlamak,
4) Sosyal gelişimini desteklemek
5) Zihinsel engelli çocuğu olan ailelere, çocuklarıyla sağlıklı iletişim kurabilmeleri için rehberlik yapmak, ailenin eğitime katılımını sağlamak
6) Zihinsel Engelli bireylerin dil, konuşma, zihinsel, motor ve temel öz bakım becerilerini geliştirmek
7) Duygusal ve davranış problemlerini gidermek veya en aza indirgemek.
8) Dikkat, bellekte tutma, hatırlama ve benzeri öğrenme süreçlerindeki eksiklerinin giderilmesini sağlamak.
9) Akademik öncesi ve akademik becerilerini geliştirmek.
10)Zihinsel engelli bireyleri ilgi ve yetenekleri doğrultusunda mesleki beceri geliştirme
eğitimine hazırlamak.

PROGRAMIN SURESİ :
Günlük Süre :
Haftalık Süre :
Toplam Hafta Sayısı :
1 -3 Ders saati (Bireysel-Grup)
5–15 Ders saati (Bireysel-Grup)
En az bir yıl (Bireyin gelişimine göre süre uzatılır.)
Kurumca uzatılacak haftalık plana göre engelli bireylerin günlük ve haftalık ders saatleri
belirlenir.
PROGRAMIN UYGULANMASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR:
1) Bu program çerçeve program özelliğindedir. Bu nedenle öğretim aşamasında yer alacak hedef davranışlar, bireyin bireysel özellikleri göz önüne alınarak uygun program basamaklarına yerleştirilmelidir.
2) Zihinsel öğrenme yetersizliği olan bireylerin zihinsel, sosyal, bedensel ve devinimsel özellikleri ile bireysel farklılıklarından dolayı programda yer alan amaç ve davranışlarda ve yaş gruplamasına gidilmemiştir. Hazırlanan bu program temel alınarak çevresel etkenler bireylerin özellikleri ve gereksinimleri doğrultusunda programa yeni konu, amaç ve davranışlar eklenebilir. Programdaki amaçlan gerçekleştirmek için yapılacak etkinliklerin çeşitlendirilmesi yapılmalıdır.
3) Bireysel ve grup eğitim çalışmalarında, zihinsel engelli bireylerin her gelişim alanı (bilişsel, dil, motor ve sosyal-duygusal ve özbakım becerileri) bir bütün olarak ele alınmalıdır.
4) Çalışmalar bireyin gelişimsel özelliğine uygun olmalı ve kolaydan zora doğru bir sıra izlemelidir.
5) Çalışmaların süresi iyi ayarlanmalıdır. Bireyin yaptığı etkinliğe dikkatini verebilmesi için gerekli önlemler alınmalı ve bireyin istekli olmasına özen gösterilmelidir.
6) Programın her basamağında ve her hedef davranışla ilgili araç-gereçler,yöntem programında belirtilmeli ve eğitimden önce hazırlanmalıdır.
7) Eğitimde bireysel özellikler dikkate alınarak, bireye özgü bireyselleştirilmiş eğitim programlan hazırlanmalıdır.
8) Hem bireyin hem ailenin, birlikte eğitim almaları sağlanmalıdır.
9) Eğitimde, bireyin yakın çevresiyle ve günlük yaşam becerilerine uyumlu
konular seçilmelidir.
10) Zihinsel engelli bireyler, eğitimleri sırasında sürekli değerlendirilmeli, gereksinimlerine ve durumlarına göre gerekli program değişikliklerine ve ortam düzenlemelerine gidilmelidir.
11) Bireyler bir hedef davranışı kazanmadan diğer bir davranışa geçilmemelidir.
12) Destek programı kapsamında alman engelli bireyler, okul programlarına paralel ünite konulan, her birey için hazırlanacak BEP” lerde yer almalıdır.
PROGRAMIN İÇERİĞİ:
A) ÖN DEĞERLENDİRME
Amaç; BEP Kurulu uzmanlarınca çeşitli gelişimsel ve zekâ ölçekleri uygulanarak bireyin gelişimsel ve eğitsel değerlendirmesi yapılarak, bireyin düzeyi ve alacağı program basamaklarını belirlemek,
a) Bireyin öyküsü
b) Gelişim ve zekâ testleri
c) Motor beceri testleri
d) Konuşma ölçüm testleri
e) Performans ölçüm testleri uygulanır.
B) AİLE EĞİTİMİ
Amaç; aileye çocuğu hakkındaki değerlendirme sonuçlarına göre hazırlanacak BEP programı hakkında bilgi vermek, ailenin görüşlerini almak ve ailenin eğitime aktif olarak' katılımım sağlamak.,
a) Aileye, test sonuçlarına göre, çocuğun düzeyi ve alacağı eğitim konusunda bilgi verme,
b) Çocuğunu kabullenme konusunda aileye rehberlik ve danışmanlık (psikolojik destek) hizmetlerini sağlama,
c) Ailenin çocuğuyla iletişim kurabilmesi ve birlikte çalışabilmesi için uygun aile eğitim programını hazırlama,
d) Ailenin çocuğuna zaman ayırması konusunda bilgilendirme çalışmaları yapılır.
C) ÖĞRENMEYE HAZIRLIK BECERİLERİ
Amaç; bireyin bulunduğu ortama uyumunu kolaylaştırmak, dinlenme, iletişim, dikkatini yoğunlaştırma gibi temel becerilerini geliştirerek eğitim sürecini hızlandırmak,
Öğrenmeye hazırlık becerileri;
1) Göz kontağı kurma,
2) Tek basamaklı yönergelere uyma çalışmaları yapılır.
D) ÖZBAKIM BECERİLERİ
Amaç; bireyin bağımsız ya da yan bağımlı olarak kendi gereksinimlerini karşılayabilmesini sağlama,
a) Soyunma-Giyinme
· Kazak çıkarma- giyme
· Tişört çıkarma-giyme
· Pantolon çıkarma-giyme
· Çorap çıkarma-giyme
Bu çalışmada önce soyunma işleminden başlanmalıdır.
· Fermuar açma-kapama
· Düğme açma-ilikleme
· Kemer bağlama-çözme
· Çıt çıt açma-kapama
· Bağcık bağlama
b) Temizlik alışkanlıkları
· El yıkama-kurulama
· Diş fırçalama
· Banyo yapma
· Saç tarama
c) Tuvalet eğitimi
d) Yeme becerileri
Bardak kullanma
Sürahiden bardağa su doldurma
Çatal kullanma
Kaşık kullanma
Bıçak kullanma becerilerini kazandırmak.

E) DİL İLETİŞİM BECERİLERİ (Dinleme ve Konuşma Eğitimi)
Amaç; zihinsel engelli bireyin dil gelişimindeki gecikmişliği gidermek, alıcı ve ifade edici dil yeteneğini geliştirerek konuşma becerisini kazandırmak,
a) Taklit becerileri
Motor hareketlerin taklidi
Ses oyunları
Ses taklidi
Hayvan seslerinin taklidi
Hece taklidi Kelime taklidi
b) Alıcı dil becerileri
1) Dinleme becerileri
· Sesin geldiği yönü anlama
· Sesleri ayırabilme
· Görsel ve işitsel algıyı geliştirme
· Görsel ayrımı geliştirme
· İşitsel ayrımı geliştirme
· Görsel belleği geliştirme
· İşitsel belleği geliştirme
2) Tek veya daha fazla aşamalı yönergeleri anlama
3) Nesne, kişi ve resimleri tanıma
4) Edat, fiil, zamir tanıma
5) Nesne fonksiyonlarını tanıma
6) Bireye konuşma dilindeki sesleri tanıtma
7) Bireyde ses algısı yaratma
8) Kelime haznesinin geliştirilmesi
9) Çevresindeki objeleri tanıma
10)Basit emirleri anlama becerileri kazandırılır.
c) Verici dil becerileri
1) Ağız jimnastiği çalışmaları
Dudak kaslarım geliştirme
Dil kaslarını geliştirme
Çene kaslarını geliştirme
Yüz kaslarını geliştirme çalışmaları yapılır.
2) Ses ve konuşma eğitimi
Sesli harflerin çıkarılması
Sessiz harflerin çıkarılması
Sesleri eklemleme durumuna göre ele alma
Sesleri birbirine ulamayı öğreterek sözcük oluşturma
İki heceli kelimeleri söyleyebilmesi
Çevresindeki objeleri adlandırabilmesi
Temel sözcük dağarcığı oluşturma
3) İfade edici dil becerileri
Bu ne? / Bu kim? vb... soru kalıplarını kullanma
Kendisine ait sorulan cevaplama
İletişimde tek kelime kullanma
İletişimde iki, üç... kelime kullanma
Olay kartlarım sıralama ve ifade etme
Öğrendiği sözcükleri iletişim amacıyla kullanma
Konuşmayı bir iletişim aracı haline getirme becerilerini kazandırma.
4) İletişim becerileri
Amaç; günlük yaşamda kişiler arası iletişimi sağlamak
İkiden fazla komut bildiren eylemleri yerine getirebilme
Sahiplik bildiren sözcükleri yerinde kullanabilme
"Lütfen" ve "Teşekkür ederim" sözcüklerim yerinde kullanabilme
Kendisine ait nesneleri paylaşabilme
İşaret belirten sıfat sözcüklerini yerinde kullanabilme
"İle" ve "Ve" bağlaçlarını yerinde kullanabilme
Gördüğü, yaşadığı olay, oyun, film (ve benzeri) anlatabilme
Dinlediği öyküyü anlatabilme
Dinlediği bir öykünün sonucu hakkında tahmin yürütebilme
Basit oyunlarda rol alabilme
Anlatılan tek kişilik bir öyküyü dramatize edebilme becerilerini
kazandırmak.
F) MOTOR BECERİLER
a) Büyük kas motor becerileri
1) Yürüme öncesi becerileri kazanma
- Baş-boyun kontrolü
- El-kol desteğiyle vücudu kaldırma
- Sırtüstü-yüzükoyun pozisyonlarını alma
- Destekli oturma
- Sürünme
- Emekleme
- Ayakta durma pozisyonuna geçme
- Destekli adımlama
2) Nesne itme
- Nesne yuvarlama
- Çömelme
- Eğilme
- Merdiven çıkma-inme
- Yürüme
- Koşma
- Geriye adım atma
- Çift ayak sıçrama
b) Küçük kas motor beceriler
1) Tek el-göz koordinasyonuna yönelik becerileri kazanma
- Zeka kafesi kutusu takma
- Plastik çivileri takma
- Halkaları takma
- Mandal açma-kapama
- Puzzle (ilişkisiz-ilişkili)
- Farklı genişlikteki kaplara nesne atma
- Bir kaptan diğerine nesne boşaltma
2) Çift el-göz koordinasyonuna yönelik becerileri kazanma
- Küplerle şekil oluşturma
- İpe boncuk dizme-çıkarma
- Parmak boyası yapma
- Kalem, çubuk gibi nesnelere tel sarmak, topaç çevirmek
- Hamur ve plastrin yoğurma, şekil verme
- Duvarda, el ve kollarla yapılan gölge oyunu
- Manüplasyon çalışmaları
- Küçük top oyunları (topu bir elden diğerine transfer etme vb.)
- Kağıt toplamak
- Düğme dikme
- Hediye paketleri hazırlama
- Tellerle basit figürler yapma becerilerini kazanma
3) Yön bilgisi ve el-göz koordinasyon çalışmaları
Amaç; yön bilgisinin geliştirilerek bireyin günlük yaşantısında, okuma-yazma ve sayı sayma becerisini geliştirmesinde daha başarılı olmasını sağlamak
o Yön bilgisini öğreten ve geliştiren çalışmalar
· Sağ-sol kavramı
· Aşağı-yukarı kavramı
· Ön-arka kavramı
· Yan-orta kavramı
o El-kol koordinasyon çalışmaları
Amaç; el ile kolun uyumlu bir şekilde çalışması becerisini kazandırmak. Dramatizasyon
· Şarkıları hareketli olarak söyleyebilme
· Marangoz araçları ile yapılan hareketler
· Özbakım çalışmaları
· Kürek çekmek, ip çekmek, yer silmek, şişe açmak ve benzeri
hareketleri yapabilme becerisini kazandırmak
4) Göz-motor koordinasyon çalışmalarıAmaç; bireyin iki elini birden kullanabilme becerisini geliştirmek.
-Yırtma çalışmaları
-Kesme çalışmaları
o Rasgele kesme çalışmaları
o Düz çizgiyi kesme
o Bir düz çizginin yanından dönerek kesme
o Eğri çizgileri (yuvarlak hatlı çizgileri) kesme
o Karışık şekiller kesme
o Kolay figürleri kesme
o Değişik şekiller kesme becerilerini kazanma.
5) Fiziksel gelişim çalışmaları
Amaç; bütün vücut denge ve koordinasyonunu geliştirmek, vücut parçalarının hareketlerini yapabilme becerilerini kazandırmak.
-Vücudu tanıma alıştırmaları
-Denge alıştırmaları
-Yürüme alıştırmaları
-Büyük ve küçük motor hareketler
o Yüzüstü yatarak yapılan çalışmalar
o Sırtüstü yatarak yapılan çalışmalar
o Vücudun farklı pozisyonlarındaki hareketler
o Denge sehpasında çalışma
o Bacağın farklı pozisyonlarındaki hareketler
o Kolun farklı pozisyonlarındaki hareketler
o Omuz hareketleri
o Dirsek hareketleri
o Bilek hareketleri
o El ve parmak hareketleri
o Dönme hareketleri
o Diz üstü hareketleri
o Ayakta durma hareketleri
o Vücudun yer ve durumunu değiştirme hareketleri
- Çift yönlü hareketler
- Tek yönlü hareketler
- Karışık yönlü hareketler
- Vücudun yerini değiştirme hareketleri
- Vücudun durumunu değiştirme hareketleri
- Hareketlerin kuvvetini değiştirme alıştırmaları
- Hareketlerin temposunu değiştirme alıştırmaları yapabilme becerisini kazanma
G) BİLİŞSEL BECERİLER
Amaç; bilişsel beceri düzeyini geliştirmek, akademik öncesi ve akademik becerileri algılama yeteneğini geliştirmek
Akademik Öncesi Beceriler
a) Kavram eğitimi
1) Eşleştirme çalışmaları
Gerçek nesnelerle eşleştirme
Resimli kartlarla eşleştirme
Renk eşleştirme
Sayı eşleştirme
Şekil eşleştirme
2) Genelleştirme
Nesne-nesne eşleştirme
Nesne-renk eşleştirme
Nesne-sayı eşleştirme
Nesne-şekil eşleştirme
Renk-sayı eşleştirme
Renk-şekil eşleştirme
Sayı-şekil eşleştirme
3) Tanıma-tanılama çalışmaları
Renk kavramı
Şekil kavramı
Zıt kavramlar
Sayı kavramı
İlişkili kavramlar Benzerlik-farklılık Sınıflama
Edatlar
Mekan kavramı
Zaman kavramı
Ölçü birimi
4) Anlatma-yorumlama çalışmaları
Resim anlatma
Duyduğu bir olayı anlatma
Gördüğü bir olayı anlatma
Resim yorumlama
Olay kartlarını yorumlama
Gördüğü bir olayı yorumlama
Duyduğu bir olayı yorumlama
Oluşumlar arasında sebep-sonuç ilişkisi kurabilme
Eksik veya yanlış olanı bulabilme becerilerini kazanma.
5) Dikkat yoğunlaştırma ve bellek geliştirme çalışmaları
Amaç; bireyin dikkatini yoğunlaştırarak konsantrasyon yeteneğini geliştirmek veöğrendiklerini bellekte daha uzun süre tutabilmesini sağlamak, algı ve öğrenmebecerisini geliştirmek.
Dikkat yoğunlaştırma çalışmaları
o Kartlarla yapılan çalışmalar
o Boncuklarla yapılan çalışmalar
o Yap-bozlarla yapılan çalışmalar
o Sözel uyarılan yerine getirme
o Bireysel ve grup kurallı oyunları
o Sınırlı alan boyama
o Origami
Bellek çalışmaları
a- İşitsel bellek çalışmaları
o Sayı tekrarlan
o Hece tekrarlan
o Kelime tekrarlan
o Cümle tekrarlan
b- Görsel bellek çalışmaları
o Eksik bulma oyunu
o Sorulduğunda gösterilen bir resmi anlatabilme
o Gösterilen bir resmin içindeki bir nesneyi anımsama
o Gösterilen bir şekli bellekten çizebilme becerilerini kazanma
6) Yazmaya hazırlık eğitimi
Amaç; bireyin yazı sembollerinin anlamını öğrenmesini sağlamak, yazma becerisini geliştirmek.
Yazma becerisinin kazanılmasında dikkat edilecek noktalar:
a- Birey daima dominant elini kullanmalıdır.
b- Sembolleri yazarken daima soldan sağa yazmalıdır.
c- Bireyin yazı sembollerini başlangıçta kendi istediği gibi, daha sonra gerçeğe daha yakın, en sonra gerçek sembolleri çizmesi sıralamasına izin verilmeli ve birey zorlanmamalıdır.
Yazı yazmaya hazırlıkta:
- Çeşitli daireler çizmek
a) Daire çizmek
b) Çeşitli yaylar çizmek
c) Düz çizgi çizmek
d) Dik çizgi çizmek
e) Eğri çizgi çizmek
f) Noktalan birleştirmek

- Alt, üst ve üzerinde kavramlarını anlama
- Devamlılığı olan aynı yönde düz çizgi çizme
- Resim, şekil kopya etme
-Sesli harfleri büyük-küçük yazma
-Sessiz harf sembollerini büyük-küçük yazma becerisi geliştirme çalışmaları yapılır.
7) Okumaya hazırlık eğitimi
Amaç; Bireyi okumayı öğrenebilecek düzeye getirmek,
- Eşleme çalışmaları
o Kelime -obje ekleme
o Kelime - kelime eşleme
- Çoktan seçmek
o Gösterilen kelimeyi diğer kelimeler arasında seçmek
o İstenilen kelimeyi diğer kelimeler arasından seçebilmek
- Okuyabilmek,
o Gösterilen kelimeyi okuyabilmek
o Resmi gösterilen kelimeyi bulmak ve okuyabilmek
- Öğrendiği kelimelerle kısa cümleler oluşturabilmek,
- Emir bildiren kelimeleri anlamak ve yapmak
- Emir bildiren kelimelerle diğer kelimeleri birleştirerek basit emir cümleleri yapmak ve uygulamak
- Gösterilen cümleleri çoktan seçebilmek
- Harf çalışmaları;
o Sesli harfleri tanıyabilmek ve sesini çıkarabilmek o
2. Sessiz harflerin sesini çıkarabilmek Hece çalışmaları
o Anlamsız heceleri tanıyabilmek ve okuyabilmek
o Anlamlı tek heceli kelimeleri okuyabilmek
o Heceleri birleştirerek kelime üretmek, üretilen kelimenin anlamını anlatabilmek ve okuyabilmek,
o Öykü içinden istenilen basit kelimeleri bulmak ve tanıyabilmek
Akademik Beceriler
Amaç: Bireyin okuma yazma becerisini kazanarak, duygu ve düşüncelerini yazılı ve sözlü olarak daha iyi anlatabilmesini sağlamak.
a) Okuma-yazma çalışmaları
- Nesne adlarım okuyabilme-yazabilme
- İki sözcüklü basit cümleleri okuyabilme-yazabilme
- Adım, soyadını okuyabilme-yazabilme
- Üç sözcüklü cümleleri okuyabilme-yazabilme
- Öğrenilmiş cümlelerin sözcükleri ile yeni cümleler oluşturabilme
- Sekiz ünlü harfi kavrayabilme
- Öğrenilmiş sözcükleri hecelerine ayırabilme
- Okuma-yazmaya işlerlik kazandırabilme
b) Temel matematik eğitim çalışmaları
- Ritmik saymalar
o 20'den geriye doğru 1 'er ritmik sayma
o 50'den geriye doğru 2'şer ritmik sayabilme
o 100'den başlayarak geriye doğru 10'ar ve 5'er ritmik sayabilme
- Kümeler
o Kümeyi ve elemanı kavrayabilme
o Kümeler arasındaki eşitlik ve denklik ilişkilerini kavrayabilme
o Kümeler üzerinden toplama ve eşittir kavramım (=) kazanabilme
o Toplamları 20'ye kadar olan doğal sayılarda toplama işlemini kavrayabilme
o Toplama işlemini yapabilme
o Çıkarma işlemim yapabilme
- Kesirler
o Yarım kesrini kavrayabilme
- Ölçüler
o Zaman ölçülerinden "saat"i kavrayabilme
o Değer ölçülerinden "para"yı kavrayabilme becerilerini kazandırmak.
H) SOSYAL-DUYGUSAL GELİŞİM
Amaç; bireyin çevre ile etkileşimini ve iletişimini arttırma, kendini, isteklerini, .
duygularını ifade edebilme becerisini geliştirme, psikolojik-duygusal ve sosyal uyumunu sağlamak.
a) Selamlaşma becerisini,
b) Sırasını bekleyebilme becerisini,
c) Paylaşma becerisini,
d) Sorumluluk alma duygusunu,
e) Verilen görevi yerine getirebilme becerisini,
f) Yaşıtlarıyla iletişim kurabilme becerisini,
g) Kendini ifade etme becerisini,
h) Sınıf içi kurallara uyma becerisini,
i) Başladığı işi bitirebilme becerisini,
j)Gerektiğinde yardım isteyebilme becerisini geliştirmek.
I) AKADEMİK OLMAYAN BECERİLER
a) Oyun ve sanat etkinlikleri
Amaç; bireyin yaratıcılık yeteneğini geliştirmek
- Tuz seramiği, plastrin, kil gibi maddelere şekil verebilme,
- Pastel boya ile boyama yapabilme,
- Kağıt yırtabilme,
- Makas ile kağıt kesebilme,
- Sulu boya ile boyama yapabilme,
- Baskı çalışmaları yapabilme,
- Kağıt yapıştırabilme.
b) Müzik
- Dinleme becerileri,
- Müziğe uygun ritm tutabilme,
- Basit şarkılar söyleyebilme,
- Basit müzikli oyunlara eşlik edebilme,
- Belli başlı müzik aletlerini tanıyabilme becerilerini kazandırmak.
c) Jimnastik
d) Bağımsız yaşama becerileri
- Toplumsal yaşam becerileri
o Toplu taşıma araçlarını kullanma, o Haberleşme araçlarını kullanma,
o Pastane, restoran vb. yerlerde uygun davranışlar gösterebilme,
o Kurallı oyunlar oynayabilme.
- Atölye çalışmaları
o Mutfak becerileri
o Ev becerileri
o El sanatları becerisi
ÇERÇEVE PROGRAMIN KULLANILMASI İLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR
Bu programda, zihinsel engelli bireylerin eğitiminde genel olarak yapılması gereken çalışmalar çerçeve şeklinde hazırlanmıştır.
Uygulanacak yaş, bireysel özellikler dikkate alınarak her birey için "bireyselleştirilmiş eğitim programı" şeklinde uygulanacaktır.
Bireyin ön değerlendirmesi sonucuna göre başlaması gereken seviye tespit edilerek, programın bireye uygun olan basamakları belirlenerek, eğitime başlanmalıdır.
Programda genel amaçlar ve genel hedef davranışlar verilmiştir. Bireye özgü amaçlar belirlenerek, uygulanacak programın içeriği oluşturulmalıdır.
Her birey için ayrı değerlendirme formları geliştirilerek, programın paralelinde değerlendirmeler yapılmalıdır.
Her program basamağında kullanılacak eğitim araç-gereçleri, yöntemler programda belirtilmeli ve eğitim öncesinde hazırlanmalıdır.
Çerçeve program en az bir yıllık düzenlenmiştir. Ancak bireyin göstereceği gelişme ve öğrenme becerisine göre programın tamamının uygulanması için, bireye özgü eğitim süreleri tespit edilerek planlanmalıdır. Bireyin bir yılda programın hangi basamağına kadar geldiği, değerlendirme sonucunda saptanarak, ertesi yıl uygulanacak program (çerçeve programa göre) hazırlanacaktır.
DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR
Her basamakta bir hedef davranış gerçekleşmeden diğer basamağa geçirmemelidir. Değerlendirmede, her bir hedef davranış için, "Ölçüt Bağımlı Ölçü Aracı" kullanılmalıdır.
YÖNTEM VE TEKNİKLER
Bireyin özelliğine göre, davranışsal, gelişimsel ve eklektik yaklaşımlar temel alınmalıdır. Ayrıca model olma, oyun, dramatizasyon yöntemleri de uygulanmalıdır.
PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK EĞİTİM ARAÇ-GEREÇLERİ
1) Eğitim materyalleri (Objeler, kavram kartları, bebek, araba, top ve benzeri oyuncaklar, legolar, puzzle, noperler, lotto, takma-çıkarma tahta materyaller, boncuklar, düğmeler),
2) Toplar,
3) Zeka geliştirme materyalleri,
4) Boyama kitapları,
5) Kavram kitapları,
6) Öykü kitapları ve kartları,
7) Dikkat yoğunlaştırma materyalleri (Hareketli oyuncaklar),
8) Bellek kartları,
9) Konuşma eğitim kartları,
10)Ayna,
11)Test kitapları,
12)Rehber makaslar,
13)Köşeler,
14)Deney malzemeleri
15)Boyama kartları,
16)Müzik ve ritm aletleri,
17)İç içe geçmiş halkalar ve kutular,
18)Kavram kartları,
19)Efekt kartları,
20)Öykü ve yorumlama kartları,
21)Kurallı oyunlar,
22)İnsan maketi,
23)Göz maketi,
24)Vücut kısımlarını gösteren kitaplar,
25)Platform (Step tahtası),
26)Jimnastik minderleri (Silinebilir malzemeden)
27)Büyük oturma minderi,
28)Çalışma çemberleri,
29)Jimnastik kurdeleleri,
30)Atlama ipi,
31)Sağlık topu,
32)Ponponlar,
33)Küçük renkli toplar,
34)Denge tahtası,
35)Yürüme merdiveni,
36)Tırmanma merdiveni,
37)Oturma kasası bulunur.
KAYNAK DERS KİTABI
İlköğretim okulu orta düzeyde öğrenme yetersizliği (eğitilebilir) olan çocuklar eğitim programı, MEB Özel Eğitim Rehberlik ve Danışma Hizmetleri Genel Müdürlüğü yayınlan (2001)
KULLANILACAK CİHAZLAR
Televizyon, teyp, DVD, 5+1 Bilgisayar
DİĞER ARAÇLAR
Ayna, mikroskop, yer küresi, vücut maketleri, göz maketi vb.


















NOT: Bu program 02/04/2003 tarih ve 2969 sayılı Talim Terbiye Kurulu Kararı doğrultusunda Genel Müdürlüğümüzce hazırlanarak 18/08/2003 tarih ve 56023 sayılı Makam Onayı ile uygulamaya konulan “Özel, Özel Eğitim Kurumları Eğitilebilir Zihinsel Engelliler Bireysel ve Grup Eğitimi Çerçeve Programı” olarak kabul edilmiştir.

ÇORAP GİYME BECERİSİ ÖLÇÜ ARACI

Tek Fırsat Yöntemine Göre
Çorap Giyme Becerisi Ölçü Aracı
Bildirimler
Ölçüt

Ana Yönerge: Çorabını Giy



1.çorabı Tutar
Ø Her iki eliyle çoraba uzanır
Ø Her iki elinin başparmağı içeride, diğer parmakları dışarıda olacak şekilde çorabın koncundan tutar.




2.çorabı ayak parmaklarına geçirir.
Ø Parmaklarını birbirine doğru hareket ettirerek çorabı toplar
Ø Çorabı ayak ucuna getirir.
Ø Çorabı ayak parmaklarına geçirir.




3.çorabı giyer
Ø Çorabı bileğine kadar çeker.
Ø Elleriyle çorabı iki yana açar.
Ø Çorabı topuğuna geçirir.
Ø Çorabı yukarı çeker.




Çoklu Fırsat Yöntemine Göre
Çorap Giyme Becerisi Ölçü Aracı

Bildirimler Ana Yönerge: Çorabını Giy



Bağımsız
Sözel İpucu
Model Olma
Fiziksel Yardım

1.çorabı Tutar
Ø Her iki eliyle çoraba uzanır.
Ø Her iki elinin başparmağı içeride, diğer parmakları dışarıda olacak şekilde çorabın koncundan tutar.






2.çorabı ayak parmaklarına geçirir.
Ø Parmaklarını birbirine doğru hareket ettirerek çorabı toplar.
Ø Çorabı ayak ucuna getirir.
Ø Çorabı ayak parmaklarına geçirir.






3.çorabı giyer
Ø Çorabı bileğine kadar çeker.
Ø Elleriyle çorabı iki yana açar.
Ø Çorabı topuğuna geçirir.
Ø Çorabı yukarı çeker.

DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME YÖNTEMLERİ

DAVRANIŞ DEĞİŞTİRME YÖNTEMLERİ

1-PEKİŞTİREÇLER
a)Olumlu Pekiştireçler
b)Olumsuz Pekiştireçler
2-DOYURMA
3-MOLA
4-SÖNDÜRME
5-CEZA
6-YENİ BİR DAVRANIŞ ORTAYA ÇIKARMA

1-PEKİŞTİRME

Bir davranışın sıklığını artıran çevresel uyaranlara PEKİŞTİREÇ, bu sürece de PEKİŞTİRME denir.
Pekiştireç, bir davranıştan hemen sonra verildiği takdirde o davranışın tekrarlanma olasılığını artıran bir uyarıcıdır.

İki tür pekiştireç vardır;

A)Pozitif Pekiştireç
B)Negatif Pekiştireç

A)Pozitif Pekiştireç : bireyin istendik yönde bir davranışı sergilemesinden hemen sonra verilen pekiştireçtir.
Örneğin : sınıfta sürekli ayakta gezinen bir öğrenci yerine oturduğu zaman şeker verilmesi gibi.

B)Negatif Pekiştireç : bireyin istenmedik yönde bir yönde davranış sergilemesinden hemen sonra verilen pekiştireçtir. Negatif pekiştireç, pozitif pekiştirecin tersine belli bir uyarıcının(ödülün) verilmesi değil, uyarıcının ortadan kaldırılmasıdır.
Örneğin: etkinlik sırasında yerinden kalkan öğrenci azarlanır(kızılır) bir daha aynı davranışı yapmaya kalktığı zaman yerinden kalkarsan seni azarlarım(kızarım) kalkmazsan azarlamam şeklinde.

Pekiştireç Çeşitleri :
1-Tüketilen pekiştireçler : şeker, çikolata vb.
2-Etkinlik ile ilgili pekiştireçler : gezmeye götürmek, arkadaşları ile oynamasına izin vermek, TV.izlemek, bahçeye inmek gibi.
3-Toplumsal pekiştireçler :öpme, sarılma, aferin vb. ifade ve davranışlar.

Ø ÖNMELİ:
ü Pekiştireçler davranıştan hemen sonra verilmelidir.
ü Pekiştireçler çocuğun yaşına, ilgi ve isteklerine uygun olmalıdır.
ü Çocuğun yapmış olduğu davranışla pekiştireç arasında ilişki kurması için bir çok kez tekrar edilmesi gerekir

2-DOYURMA

Pekiştirici artırmak yoluyla davranışı ortadan kaldırmaya DOYURMA denir.
Örneğin: Çocuk küfür ediyor ve hiçbir yöntem etkili olmuyor. Bu durumda çocuk sürekli küfür etmesi için teşvik ediliyor. Bir süre sonra teşvik edildiği ve kızgınlık tepkisi yaratamadığı için küfür etme davranışına doygunluk oluşuyor ve davranış sona eriyor.

3-MOLA
Mola da çocuk, uygun olmayan davranışı izleyen durumda belli bir süre için tüm pekiştireçlerden yoksun bırakılır. Buradaki amaç çocuğun olumsuz davranışlarının pekişmesi olasılığını ortandan kaldırmaktır.
ÖRNEĞİN: Sınıfta etkinlik sırasında arkadaşlarına sürekli sataşan, omuz atan, konuşan öğrencinin sınıfın bir köşesinde sessizce oturmasının veya bir odaya göndererek orada kalmasını sağlamak gibi.
Ø ÖNEMLİ

ü Mola en az 2 DK. En fazla 5 DK. Olmalıdır.
ü Mola yerinin veya odasının karanlık veya çocuğa zarar verici nitelikte olmamasına özen gösterilmelidir.

4-SÖNDÜRME

Pekiştirilmekte olan bir davranış pekiştirilmezse, bir süre sonra zayıflar ve ortadan kalkar buna SÖNME denir.
ÖRNEĞİN: Çocuk ne zaman ağlasa annesi müzik dinlemesine izin vermektedir ve ağlama davranışı günden güne artmaktadır. Öyle ise annenin çocuk her ağladığında müzik dinlemesine izin vermesi pekiştireçtir. Anne çocuk ağladığında onu görmezden gelirse, davranış zamanla zayıflar ve sönme meydana gelir.

Ø ÖNEMLİ:
Söndürmede davranışı sürdüren pekiştirecin kesilmesi önce o davranışın sıkılığını ve şiddetini artırır. (ağlama ile birlikte tepinme de olabilir) ancak ağlamayı görmemeye devam ettikçe davranış giderek azalır ve zamanla tamamen ortadan kalkar.
Burada anne çocuğun ağlama davranışını görmezden gelirken, istendik yönde davranış sergilediğinde yani sustuğunda çocuğa pekiştireç vermesi ağlama davranışının daha çabuk sönmesini sağlar.




5-CEZA

Bir davranışın tekrar yapılmaması için yada azaltmak için uygulanan üzüntü ve acı verici bir yöntemdir.

Ceza Yöntemleri:
1-Dayak
2-Kulak çekme
3-Odaya kapatma
4-Harçlığını kesme
5-Sokağa bırakmama
6-Erken yatırma
7-Mahrum etme… vb.

Ø ÖNEMLİ:
ü Ceza, davranışı ortadan kaldırmaz bastırır.
ü Ceza çocukta korku yaratır.
ü Cezada uygulayıcı çocuğa uygun olmayan bir model oluşturur. (Dayak atmak gibi.)


CEZA UYGULAYAN ANNE BABA VE ÖĞRETMEN ŞUNLARI YAPMALIDIR.

ü Çocuğa cezalandıracağı davranışı açıklamak.
ü Kabul edilebilir davranış için model oluşturmak.
ü Cezayı kabul edilmeyen davranışın hemen ardından uygulamak
ü Aynı davranış için hep aynı ceza verilmelidir.



ÖRNEK 1: Sınıfta sürekli sandalyeyi deviren çocuk, sadece o sandalyeyi düzeltmekle kalmaz, diğer sandalye ve masaları da düzeltip, odadaki diğer eşyaları da uygun duruma getirmek zorundadır ve her defasında çocuktan aynı şey istenmelidir.

ÖRNEK 2 : 13 yaşındaki zihinsel engelli bir kız çocuğu altını ıslattığında, çamaşırlarını temiz ile değiştirerek, kirli çamaşırlar çocuğa yıkatılıyor ve yıkadıktan sonra kuruması için astırılıyor, çamaşırların yıkandığı küvet temizletilmiştir. Bunun sonucunda davranış ortadan kalmıştır


6-YENİ BİR DAVRANIŞ ORTAYA ÇIKARMA
^BİÇİMLENDİRME^

Biçimlendirme, birey tarafından daha önce yapılmamış bir davranışın ortaya çıkarılmasında kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde bireyin davranışları gözlemlenir bu davranışlardan bizim istediğimiz davranışa yakın düzeydeki davranışı andıran davranış pekiştireçle pekiştirilir.

Ø ÖNEMLİ:
ü Doğru yönde hareket etmek
ü Bir adımdan diğerine hızlı hareket etmeyin
ü Yeterince küçük adımlarla ilerleyin

ÖRNEK 1: Etkinliklere katılmayan söz dinlemeyen bir öğrenci, istediğimiz davranışa yakın bir davranış sergilediğinde bu davranışı pekiştirilir.

ÖRNEK 2: Yada konuşma güçlüğü çeken bir çocuk, istediğimize yakın sesler çıkardığında bu davranışı ödül ile pekiştirilir.


UYGUN OLMAYAN DAVRANIŞLARIN AZALTILMASINDA
GÖZÖNÜNDE BULUNDURULMASI GEREKEN HUSUSLAR

Çocuğun birden çok problem davranışı olabilir. Ancak davranışların hepsiyle birden çalışılmaya başlanmalıdır. Ailesini ve çevresini en çok rahatsız eden, fiziksel zarara yol açabilen yada çocuğun beceri öğrenmesini engelleyen davranışları seçilmelidir.
ü Uygun olmayan davranışı azaltma programının ilk aşaması o davranışı ORTAM-DAVRANIŞ-SONUÇ ilişkisi içerisinde çok ayrıntılı gözlemlemek ve gözlem sonuçlarını kaydetmek olmalıdır.
ü Davranışı bir gün ya da kısa süreli gözlemlemek yeterince bilgi verici olmayabilir. Bu nedenle; başlangıçta davranış en az 3 gün üst üste gözlemlenmelidir.
ü Davranışla başa çıkmak için belirlenecek yol, çocuğun ve davranışın özelikleri göz önüne alınarak seçilmelidir.
Davranışla başa çıkmak için belirlenecek teknik, daha sonra tutarlı ve karalı bir şekilde uygulanmalıdır.
ü Uygulanan teknik başlangıçta 15 gün süre ile uygulanmalıdır. Uygulamanın ilk günlerinde problem davranış daha fazla artması ve daha sonra yavaş yavaş azalması hedeflendiğinden uygulamaya ilk 15 gün ara verilmemelidir.
ü Uygulama sonucunda davranışa ilişkin kayıt tutulması ve sonuçların gözlemlenmesi gerekmektedir. Bu tekniğin işleyip işlemediğini görmek için önemlidir.
Okul ortamına uygun olmayan davranışların azaltılması için uygulanan program hakkında anne-baba da bilgilendirilerek okul-ev paralelliği sağlanmalıdır